Ekonomik katma değer ve piyasa katma değer yöntemlerinin İMKB-30 endeksine uygulanması

Abstract

Şirketlerin gerçek karını ve başarısını ölçebilecek ölçüm göstergelerine olan gereksinimin artması üzerine Ekonomik Katma Değer(EVA) ve Piyasa Katma Değer(MVA) performans ölçüm göstergeleri gündeme gelmiştir. EVA şirketlerinin emirlerine tahsis edilen yabancı ve öz kaynakların maliyetini dikkate alarak AG & GE ve eğitim gibi harcamaları şirketlerin gelecekte yaratacağı değer olarak ele alır. EVA, şirketin kaynaklarının iç etkinliğini ölçerken; MVA şirketin dış başarısına odaklanmaktadır.EVA Stern & Stewart danışmanlık şirketi tarafından finansal performansın ölçülmesinde kullanılmak üzere geliştirilmiş olup 1990'lı yıllardan günümüze değin şirketlerin etkin yönetilmesi için EVA ve MVA gibi analiz yöntemleri başta Amerikan Şirketleri olmak üzere birçok şirket tarafından kullanılmaya başlanmıştır.Bu çalışma 2001?2009 yılları arasında İMKB-30'daki şirketlerin hisse senedi getirileri ile EVA ve MVA arasındaki ilişki araştırılarak hisse senedi getirilerinin EVA ve MVA'yı açıklama gücü regresyon analizi yardımı ile yapılmıştır. Bu amaçla oluşturulmuş modeller üzerinden bakıldığında hisse senedi getirileri EVA ve MVA tarafından değil ancak bu iki ölçütteki değişim tarafından daha anlamlı bir şekilde açıklanabilmektedir.Türkiye'deki hisse senedi pazarının işlem bakımından üst sıralarında bulunan şirketlerin verilerinin kullanıldığı çalışma sonucunda EVA ve MVA'nın literatür araştırmalarının büyük bir çoğunluğunda sanılanın aksine hisse senedi getirileri üzerinde bir etkisi olmadığı görülmüştür.Ülkemiz açısından düşünüldüğünde, İMKB'nin yeterli finansal etkinliğe sahip olmadığı, hissedar değeri perspektifinin henüz ülkemizin gündemine yeterince gelmediği, finansal performansa bakışın halen büyük ölçüde muhasebe tabanlı ve kısa vadeli olduğu görülmektedir. Ekonomik katma değer hesaplamalarında şirketlerin borçlanma yapılarının neticesi olarak ortaya çıkan faiz oranlarının toplu değerlerinin Türkiye'de açıklanmış değerlerinin olmaması çalışmada mevduat faiz oranlarının kullanılmasını gerektirmiştir. Bu gibi verilerde kullanılan yaklaşımların yanı sıra Türkiye'de sermaye piyasasının zayıf etkinlik düzeylerine sahip olması, ekonomik katma değer ve piyasa katma değer göstergeleri ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişkinin kuvvetini düşürücü bir etkiye neden olabilmektedir.Küreselleşme ve AB. adaylık süreci gibi etkenlerin hızlandırıcı etkileri ile kurumsal yönetim Basel 2 gibi küresel standartların etkileri düşünüldüğünde EVA ve MVA'ya ilişkin gelişmelerin izlenmesi ampirik ve teorik çalışmaların yapılması büyük önem taşımaktadır.

Upon the increase of interest in measurement indicators which can measure the firms? real profit and performance, the Economic Value Added (EVA) and the Market Value Added (MVA) performance measurement indicators were brought to the agenda. Taking into account the cost of foreign and their own resources allocated to companies, EVA considers expenses such as R&D and training expenses as value to be created by the firms in the future. Whereas EVA measures the internal efficiency of the firms? resources, MVA focuses on firms? external performance.EVA was developed by the consultancy firm Stern & Stewart in order to be used in measuring financial performance, and from the 90s up to the present, analysis methods such as EVA and MVA were used for the efficient management of firms, mostly by many American firms.This study was realized by analyzing the relationship between the proceeds from securities of firms quoted on the Istanbul Stock Exchange (IMKB-30) between the years 2001?2009 and the EVA and MVA; the power of the proceeds from securities to explain EVA and MVA was analyzed by using regression. Considering models created to this end, the proceeds from securities can be explained, not by EVA and MVA, but by the variation in these two criteria, to a more significant extent.As a result of the study where data on firms ranking at the top of the securities market in Turkey, in terms of transactions, were analyzed, it has been observed, contrary to the expectations in most literature on research, that EVA and MVA had no effect on the proceeds from securities. In the case of our country, it is observed that the Istanbul Stock Exchange does not have sufficient financial efficiency, that the shareholder value perspective is not yet on our country?s agenda, and that financial performance is still based mainly on accounting and the short run. In the calculation of the economic value added, as the overall values of interest rates arising from the debt structure of firms are not values declared in Turkey, the use of deposit interest rates in the study was required. Besides approaches used for such data, as the capital market in Turkey has a low level of efficiency, it has a reducing impact on the strength of the relationship between the economic value added and market value added indicators and proceeds from securities.Considering the accelerating impact of factors such as globalization and the EU accession process, as well as the impact of global standards such as Basel 2 corporate management ? the follow-up of developments related to EVA and MVA ? the realization of empirical and theoretical studies bears great importance.