İstihbarat faaliyetlerinin özel hayatın gizliliğine saygı hakkı açısından değerlendirilmesi

Abstract

Devletin güvenlik saiki ile yürüttüğü ve hayati fonksiyonlarından birisi olan istihbarat faaliyetleri, bireyin temel hak ve özgürlüklerinden olan özel hayatın gizliliğine saygı hakkı ile zaman zaman çelişmekte ve bu hakkı sınırlandırabilmektedir. Bu durum esasında hak ve özgürlüklerin güvenlik ile yaşadığı mücadelenin bir alt kategorisi olarak da değerlendirilebilir. Bu bağlamda güvenlik ihtiyacı temelli istihbarat faaliyetleri ile vazgeçilmez hak ve özgürlüklerden birisi olan özel hayatın gizliliğine saygı hakkı arasında hassas bir dengenin kurulması gerektiği aşikardır. Artan güvenlik ihtiyacı ve teknolojik gelişmelerle birlikte gelen yoğun istihbarat faaliyetlerinin, gizli ve dinamik yapıları sebebiyle özel hayatın gizliliğine saygı hakkına zaman zaman haksız müdahalelerde bulunmaları riski mevcuttur. Bu sebeple güvenlik açısından kritik öneme sahip istihbarat faaliyetleri icra edilirken hukuk devleti ve demokratik toplum olmanın getirdiği hukuki zorunluluklara uyulması ve özel hayatın gizliliğine saygı hakkına yönelik hukuk dışı müdahalelerden özenle sakınılması gerekmektedir. Bu çalışmada istihbarat faaliyetlerinin hangi hukuki zeminde yürütüldüğü ve hangi hukuki zeminde yürütülmesi gerektiği, uluslararası kriterler de göz önüne alınarak incelenmiş ve bu yönde mevzuatta ve uygulamada görülen eksikliklere işaret edilerek çözüm önerilerinin üretilmesi amaçlanmıştır.

As one of the key governmental functions, the intelligence activities executed for security reasons sometimes conflict with the right to respect for private life and limit the exercise of this right. This situation can be acknowledged as a subcategory of the struggle between security and rights and freedoms. At that point it is clear that the establishment of a delicate balance between right to respect for private life and security based intelligence activities is a necessity. Due to its secret and dynamic structure , it is possible for intelligence activities to interrupt the right to respect for private life occasionally. Therefore the intelligence activities should be conducted in accordance with the rules of state of law and democratic society and any illegitimate interruption of right to respect for private life should be avoided. This study deals with on which legal basis are the intelligence activities being conducted and on which legal basis should these activities be conducted considering the international criterias and it is aimed to draw attention to the deficiencies in legislation and implementation while creating solutions for the issues.