Limited effects of social media and relevance of opinion leader theory on Arab Spring: The case of Tunisia and Egypt

Abstract

Dünya Bankası'nın 2009 yılında yaptığı araştırmalar sonucundan Arap baharının başladığı yer olarak gösterilen Tunus'ta internet kullanım oranı %34.1'dir (World Bank, 2009). Bu rakam birçok Ortadoğu ve Avrupa ülkesinin internet kullanım oranlarından çok daha düşüktür. Bu rakamlara bakıldığı zaman, Arap Baharı'nı sosyal medya etkisine bağlamak ne kadar doğru olabilir sorusu tartışılabilir bir konu olarak önümüzde durmaktadır. 17 Aralık 2010 yılında kendini yakarak Tunus devrimini başlatan Muhammed Bouazizi ülkede geri dönüşü olmayan bir yola girilmesine neden olmuş, baskı gören halk ayaklanmak için kendine ortam bulmuştur. Bu olay kısa bir süre sonra `domino etkisi` yaratmış Mısır, Libya ve Yemen gibi Arap coğrafyasında yer alan ülkelerde sırasıyla ayaklanmalar yaşanmıştır. Klasik medyanın tamamen devlet kontrolü altında kaldığı Tunus ve Mısır'da, insanların ayaklanmak için nasıl bir araya geldiğI sorusu birçok açıdan tartışılmaktadır. Bu tartışmalar ve soru işaretleri içerisinde 1955 yılında Elihu Katz ve Lazarsfeld tarafından ortaya atılan `opinion leader` teorisi tekrar gündeme gelmektedir. Bu teoriye göre, medya insanlar üzerinde sınırlı bir etkiye sahiptir ve asıl etki toplumun önde gelenleri tarafından yapılmaktadır (Katz ve Lazersfeld, 1955). Tunusta, kırsal kesimde yaşayanların ilk etapta durumdan habersiz olması, ancak ayaklanmaların boyut değiştirdiği günlerde bu eylemlere katılması olayın sosyal medya etkisinden daha fazla olduğunu göstermektedir (Mabrouk, 2011). Ancak sosyal medya etkisinin sınırlı olduğunu düşündüren rakamlarla beraber, Arap Baharı'nın bu denli boyutlara ulaşmasının nedeni ne olmuştur? Bu çalışmada temel amaç, sosyal medyanın sınırlı etkisini gözler önüne sererek, Katz ve Lazersfeld'in ortaya attığı fikir önderlerinin toplumdaki etkisini Arap baharı üzerinden ortaya koymaktır.

According to The World Bank in 2009, Internet usage in Tunisia was 34.1% (The World Bank, 2009). Tunisia has been considered where Arab Spring started but it has not internet users as much as most of Middle East and European countries. Therefore, regarding to numbers, how it is possible to make strong connection between social media and uprisings. On 17 December 2010, Mohammed Bouazizi set himself on fire and started uprisings in North Africa and Middle East. By this incident, suppressed people of nations found opportunities to be union and rebel against their regimes. These uprisings created domino effects and spread to the other nations one by one in Egypt, Libya and Yemen. As classical media was under government control how people in Tunisia found opportunity to revolt against their government? At that point, study of Katz and Lazarsfeld (1955) about limited effects of media and importance of opinion leaders are important to evaluate the situation during uprisings. When uprising started in Tunisia, participation of rural people and people without internet show that Arab Spring is merely more than effects of social media platforms (Mabrouk, 2011). Purpose of the research is to understand limited effects of social media platforms and relevance of theory of opinion leader (1955) in Tunisia and Egypt. The research merely tries to highlight limited effect of social media platforms in Tunisia and Egypt and focus on opinion leaders in offline communities in order to understand what was behind uprisings besides social media platforms.