Luis Buñuel sinemasında tekrar eden temalar

Abstract

Sürrealizmin temelleri iki dünya savaşı arasında 1924 yılında André Breton'un yayınladığı birinci bildirge ile atılmıştır. Akımın yayılmasının etkisiyle farklı sanat dallarına mensup sanatçılar kendilerini sürrealist yöntemlerle ifade etmeye çalışmıştır. Bu sanat dallarından birisi de sinemadır. Bu çalışmada sürrealist sinemanın en ünlü yönetmenlerinden Luis Buñuel'in filmlerine tekrar eden temalar üzerinden yaklaşılmaktadır. Luis Buñuel sinemasında sürrealist tavrını sergileme yöntemlerinden birisi de kullandığı temalardır. İkinci Avangart Döneme denk gelen filmleri; Bir Endülüs Köpeği (1929), Altın Çağ (1930) ile son dönem üç filmi olan Burjuvazinin Gizli Çekiciliği (1972), Özgürlük Ruhu (1974) ve Arzunun o Belirsiz Nesnesi (1977) filmlerinde kötülük, cinsellik, din ve burjuvazi eleştirisi tekrar eden temaları oluşturmaktadır. Buñuel filmlerinde temaları sürrealist öğeler ile kurduğu yapı üzerinden ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca temaları oluştururken psikanaliz, felsefe, edebiyat, sosyoloji ve politikadan da esinlenmektedir. Özellikle Sigmund Freud'un psikanaliz teorilerine ve sosyal sorunlarda Karl Marx'ın görüşlerine sıklıkla filmlerinde yer vermektedir. Buñuel filmlerinde sinemanın formal tekniklerini de etkin bir şekilde kullanmaktadır. Özellikle kurgu yapıları ve ses tasarımları filmlerinde sürrealist sinema anlayışını ortaya çıkarmakta önemli faktörlerdir.

Foundations of surrealism are laid by Andre Breton's first manifesto published between two World Wars. Affected by the spreading movement, artists from different branches attempted to express themselves by employing surrealist motives. Cinema is one of these art forms that embraced surrealism. In this work, one of the primary figures in the surrealist cinema, Luis Buñuel's works are revisited by analysis of the repeating themes. Themes are one of the techniques that Buñuel utilized to show his surrealist style. The movies that he directed during the Second Avant-Garde period, An Andalusion Dog (Bir Endülüs Köpeği (1929), Golden Age (Altın Çağ) (1930) and during his last 10 years The Discreet Charm of the Bourgeoisie (Burjuvazinin Gizli Çekiciliği) (1972), The Phanton of Liberty (Özgürlük Ruhu) (1974) and That Obscure Object od Desire (Arzunun o Belirsiz Nesnesi) (1977) include following repeating themes: Misdeed, sexuality, religion and the bourgeoisie. In his movies, Buñuel exposes his themes by structures constituted by surrealist components. Furthermore, themes are strongly inspired by psychoanalysis, philosophy, literature, sociology, and politics. Particularly, he frequently exploits Sigmund Freud's theories and Karl Marx's views when expressing problems of the society. In Brunel's works, formal techniques of cinema are also heavily utilized. Especially, the way editing structured and sound design become important factors to give surrealist impressions.