İşverenin yönetim hakkı

Abstract

İşverenin yönetim hakkı, iş hukukunun kendine özgü kaynaklarından birini teşkil etmekte ve iş ilişkilerini düzenleyen kaynaklar arasında hiyerarşik olarak en alt sırada yer almaktadır. Ne var ki işverenin yönetim hakkı, hiyerarşik konumunun aksine uygulamadaki önemi ve uyuşmazlıklara konu olma sıklığı açısından oldukça üst sıralardadır. İşveren, yönetim hakkına istinaden işçinin esaslı olmayan çalışma koşullarını tek yanlı olarak yatay bir alanda değiştirme imkanına sahiptir. Fakat çalışma koşullarında yapılacak değişiklik, işverenin yönetim hakkının sınırlarını aştığı ölçüde çalışma koşullarında esaslı değişiklik kavramını ve 4857 sayılı İş Kanunu'nun 22. maddesinde öngörülen düzenlemeleri gündeme getirir. İşveren, yönetim hakkının sınırlarını aşan konularda özel olarak yetkilendirildiği taktirde genişletilmiş yönetim hakkından bahsedilir. Günümüzde yaşanan teknolojik ve sosyal gelişmelerin yansımaları şüphesiz iş ilişkilerinde de görülmektedir. Nitekim teknolojik imkan ve gereçlerin kullanımı, bir yanda işçilerin iş görme edimlerini ve verimliliklerini etkilerken, diğer yanda işverenin yönetim hakkına dayanarak işçileri üzerinde tatbik edeceği gözetim ve denetim yöntemlerini zenginleştirmektedir. Fakat bu yöntemlerden pek çoğu işçinin temel hak ve özgürlüklerinin ihlali ve kişisel verilerinin hukuka aykırı olarak işlenmesi ihtimalini beraberinde getirmektedir. Çalışmamızda işverenin yönetim hakkı ve sınırları, iş ilişkisinde sık karşılaşılan örnekler ve yargı kararlarına konu uyuşmazlıklar göz önünde bulundurularak incelenmiş, konunun bugünü ve geleceği üzerine bazı tespit ve önerilerde bulunulmuştur. Çalışmanın amacı, teknolojik gelişmeler ve yeni yasal düzenlemeler sebebiyle uygulamada doğabilecek yeni sorunlara farklı bir bakış açısıyla yaklaşılmasıdır.

Management rights of the employer constitutes one of the unique resources of labour law and hierarchically ranks at the bottom of the resources regulating the business relations. However, contrary to the hierarchical position, management right is substantially at the top due to its significance in practice and frequency of being subject to disputes. Based on the management rights, the employer has the possibility of unilaterally changing the insubstantial employment conditions of an employee in a horizontal area. Yet, the change to be made in working conditions brings about the concept of substantial change in working conditions and the arrangements envisaged in Article 22 of the Labour Code no. 4857 to the extent it exceeds the limits of management right of the employer. Expanded management rights can be mentioned provided that the employer is specifically authorized in the issues exceeding the limits of a management right. Today, the reflections of technological and social developments can also be undoubtedly observed in the business relations. Indeed, while the use of technological facilities and tools affects performance means and efficiency of the employees, it also enriches the surveillance and audit methods to be applied by the employer on the employees within the scope of the management rights. But, many of these methods brings forth the possibility of the violation of fundamental rights and freedoms and processing of personal data in contradiction with the law. In our study, management rights of the empleyer and its restrictions have been examined by considering the most frequently encountered examples in the business relation and disputes subject to judicial decisions and some determinations and recommendations on the current and future condition of the issue have been made. Purpose of the study is to approach the new issues with a different perspective that can arise in practice due to technological developments and new legislation.