Rolün inşa sürecinde hayal gücü ve duyusal hafıza: Rol için yapılan sıcak sandalye çalışmasının Stanislavski yöntemi eşliğinde incelenmesi

Abstract

Rol kişisine yönelik yapılan sıcak sandalye çalışmasına odaklanan bu tez, çalışmanın bir role hazırlık sürecinde oyuncuya ne tür katkılar sağlayabileceği meselesini ana sorusu olarak belirlemiştir. Bu soru üzerinden çalışma, gerçekçi sahnelemede seyirci için asal olan anlama, inanma, etkilenme kriterleri ve oyuncu için asal olan organik bütünlük, tutarlılık, canlılık nitelikleri çerçevesinde tartışılmıştır. Tez, oyuncunun `eğer ben olsaydım` ve `benden farklı nasıl` soruları eşliğinde oluşturduğu rol inşa sürecinin bir parçası olabilecek rol sandalyesini, bir hayal kurma ve duyusal hafıza çalışması olarak ele almaktadır. Hem oyuncunun kaynaklarını harekete geçirmekte izlediği yol hem de elde ettiği sonuçlar itibariyle bu çalışmanın, Stanislavski'nin geliştirdiği `coşku belleği`, `sihirli eğer`, `bilinç yoluyla bilinçdışına ulaşma` kavramlarıyla ortaklıklar taşıdığı ve bazı açılardan da `fiziksel eylemler yöntemi`ne katkı sağladığı tespit edilmiştir. Tez, gerçekleştirilen uygulama aşaması ve sonrasında oyuncu ve seyircilerle yapılan mülakatlardan yararlanarak rol sandalyesinin olası katkılarına dair sorulara yanıtlar üretmeye çalışmış, elde edilen bulgular Stanislavski'nin yöntemi eşliğinde incelenip tartışılmıştır.

Focusing on the role player oriented hot seat exercise; this thesis investigates the possible contributions of the exercise to the actor's role building process. Exercise is analyzed within the context of realistic theatre's primal characteristics: spectator's criterions of understanding, believing and being affected, and actor's qualifications of organic integrity, consistency, and vitality. This thesis approaches to the role player's hot seat exercise as an imagination and sensory memory exercise. The exercise is seen as a part of the actor's role building process which goes along with the following questions: `If I were in his/her position?` and `How is it different than me?` When analyzing exercise's consequences and its way of evoking the sources of the actor, it is easily seen that role player oriented hot seat exercise has a lot in common with Stanislavski's terms, such as `affective memory`, `magic if`, `reaching unconscious through conscious`. Also, it can be stated that this exercise may make a significant contribution to Stanislavski's `physical actions method`. The process and the consequences of the practice of exercise are discussed on the purpose of trying to find possible contributions of the exercise to the actor's role building process, and the acquired discoveries is argued within the method of Stanislavski.