Yahya Kemal`in eserlerinde kültür unsurları -Dil, edebiyat, tarih, din-

Abstract

} ÖZET Yahya Kemâl, 1884-1958 yılları arasında yaşamıştır. O'nun yaşadığı yıllar, Türk milletinin siyasal ve sosyal yönden en çalkantılı yıllar olarak tarihe geçmiştir. Yahya Kemâl altı yüz yıllık Osmanlı Türk Devleti'nin çöküş acılarını ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş heyacanını bir arada yaşamıştır. `Balkanların çocuğu` olan Yahya Kemâl, doğup büyüdüğü toprakların vatan olmaktan çıkışını Türk aydınlarının millî kültür unsurları konusunda tereddüte düşüp yeni arayışlara yönelerek, değişik reçeteler hazırladıklarını, azınlıkların Türk milleti ve devletini yıkmak için oynadıkları oyunları bizzat yaşayarak görmüş ve öğrenmiştir. Yaşadığı devrin siyasal ve sosyal çalkantıları arasında gençlik yıllarında bir ara kimlik bunalımına da giren Yahya Kemâl, çocukluk yıllarında aldığı sağlam aile eğitimi ve kendisinin dikkatli gözlemi ile bu dönemi çabuk atlatarak millî kültür unsurlarına yönelmiştir. Yahya Kemâl, `Türklüğü tarih ortasında ve coğrafyada aramak` şeklinde özetlediği metotla geniş tarih bilgisi ve kültürü edinerek Türk milletini ve onun kültür unsurlarını âdeta yeniden keşfetmiştir. Şiir ve nesirlerinde bu kültür unsurların gelip geçici fikir ve sanat akımlarına kapılmadan halis sanat ve zevk ölçüleri içinde işleyerek Türk milletine sunmuştur. Büyük şairlik ve sanatkarlığının yanında bir fikir adamı olarak da değerlendirilebilecek olan Yahya Kemâl'in eserlerinde başta, dil, edebiyat, tarih, din, müzik, mimarî, olmak üzere diğer kültür unsurları geniş bir yer tutmaktadır. Yahya Kemâl, eserlerinde kültür unsurlarını, sanat ve edebiyatı herhangi bir ideolojinin emrine vermeden, kuru bir propaganda basitliğine de düşmeden işlemeyi başarmıştır. Gelip geçici moda fikir ve sanat akımlarının dışında kalarak kalıcı olana yönelmiş ve böylece Türk milletinin klâsik bir sanatkârı olarak eserleri ile Türk edebiyatına damgasını vurmuştur.

ABSTRACT Yahya Kemâl lived between 1884 and 1958. Politically and socially, the years he lived in were the most complicated term of history for Turkish people. He lived the collapse of six hundred-year-old Ottoman-Turkish Empire together with the excitement for the establishment of Turkish Republic. Yahya Kemâl, `The son of Balkans`, experienced himself the terms when the lands where he was born and grew up were lost, and the terms when Turkish intellectuals hesitated about the components of national culture and prepared very different remedies after a long search, and the tricks that minorities played on to demolish Turkish Republic and nation. Yahya Kemâl, who has also joined the alienated youth in the early years of his life because of political and social complication of the term, overcame from this crisis by dependable family education of his childhood and careful observation of his own and turned towards the components of national culture. Yahya Kemâl has acquired his wide knowledge of history and culture by means of a method as he summarizes `looking for Turkishness in the middle of history and geography` and discovered Turkish people and culture again. In his verse and prose, he has presented these components of culture to Turkish people without being under the influence of any passing movements of art and ideology but by treating them in pure values of art and delight. Many components of culture such as language, literature, history, religion, music and architecture have an important place in the works of Yahya Kemâl who can be appreciated to be not only a great poet but an intellectual as well. In his works, he managed to treat the components of culture, art and literature without influence of any ideology or simplicity of a useless propaganda. Instead of passing ideology and arts, he tended to lasting ones and so Yahya Kemâl has been the most outstanding artist of Turkish literature as a classical artist.