Hekimin sorumluluğu ve bu kapsamda vakıf üniversite hastanelerinde çalışan hekimlerin durumu

Abstract

Hekimlik, dünyanın en eski mesleklerinden biridir. Sağlık hizmetlerinin tarihiise, sağlığı bozulan bir insana yardım eden ilk insana kadar uzanmaktadır. Yardımeden bu ilk insan, ilk hekim olduğu kadar aynı zamanda ilk sağlık hizmetisunucusudur. İnsanlığın bilebildiğimiz uzun öyküsünde, bugün anladığımız anlamdasağlık hizmeti çok kısa ve yakın bir zaman diliminde ortaya çıkmıştır. Yüz yıllarcatoplumları yöneten egemenler, sağlık hizmetini toplum için bir hak olarakgörmemişler, bu hizmetten dolayı bir sorumluluk duymamışlardır. Ancak, özellikle1789 Büyük Fransız Devrimi sonrası gelişmeye başlayan İnsan Hakları kavramı ilebirlikte büyük toplumsal mücadeleler, sınıf savaşları yaşanmış ve Sosyal Devletkavramına ulaşılabilmiştir.Yirminci yüz yılda yaşanan iki büyük savaş ve yoğun insan hakları ihlallerisonrası İnsan Hakları kavramı daha da geliştirilmiş ve Sağlık Hakkı, Hasta Haklarıgibi yeni kuşak haklar ortaya çıkmıştır. Bu kavramlara paralel olarak gelişen birdiğer kavram ise hekimin ve sağlık personelinin sorumluluğu kavramıdır. Uzunasırlar boyunca hekimler tanrısal veya yarı tanrısal konumda iken, gelişen insanhakları, sosyal devlet ve hukukun üstünlüğü kavramları karşısında bu konumlarınıkaybetmişler, hesap sorulabilir konuma gelmişlerdir. Bu kapsamda hekiminsorumluluğu kavramının içeriği giderek genişlemiştir. Ülkemizde hekimler ve sağlıkçalışanlarının çoğu farkında olmasa da, bu konuda özellikle son 15 yılda ciddimevzuat değişiklikleri yapılmıştır.Halen yürürlükte olan 1982 Anayasa'sı ile ülkemizde Vakıf Üniversitelerininkurulmasının anayasal dayanağı konulmuştur. Bu üniversiteler özellikle son 20 yıldahızla artmış ve bunu takiben çok sayıda Vakıf Üniversitesi Hastanesi açılmıştır. Buhızlı gelişime rağmen, anayasal düzenleme dışında bu üniversiteler, çalışanpersonelleri ve yine bu üniversitelerde çalışan sağlık personeli ile ilgili ayrıntılı yasaldüzenlemeler yapılmamıştır. Bu nedenle uygulamada bu personelin hukuki statüsüile ilgili bir çok sorun yaşanmış, bu sorunlar çoğunlukla yargı kararları ileçözümlenmiştir. Ancak hala sorunlu olan alanlar bulunmaktadır. Özellikle buüniversitelerde çalışan öğretim elemanları ve hekimlerin ceza soruşturması usulü busorunlu alanların en çarpıcı noktalarından biridir.Bu çalışmamızda, genel anlamda hekimin sorumluluğu kavramını incelerken,ülkemizdeki değişik sektörlerdeki hekimlerin sorumlulukları incelenmiş, özel olarakise Vakıf Üniversitesi Hastanelerinde çalışan hekimler ve sağlık personelinin durumutartışılmıştır.Anahtar Sözcükler: Hekimin sorumluluğu, vakıf üniversitesi hastanesi, malpraktis .

Practicing medicine is one of the oldest professions in the world. The historyof medical services however, dates back to the first person to aid a human in medicalneed. This first person who aided, is both the first physician and the first healthservice provider. In the known history of mankind, health service as we understandtoday, has only emerged in the brief and recent period. For many centuries, theleaders of the civilizations did not consider medical services as a right for people anddid not have the responsibility to provide medical services. On the other hand,especially after the development of the Human Rights concept sparked by the FrenchRevolution of 1798, great social struggles and social class conflicts led to the SocialGovernment principles.After the two great wars and intense violations of human rights in thetwentieth century, the concept of Human Rights have been developed further and anew generation of rights such as Right to Health and Patient Rights has emerged.Another concept that has evolved parallel to these is the notion concerning theresponsibility of the physician and the medical personnel. The physicians lost theirstatus as divine or godlike with the development of concepts like human rights,social government and rule of law and they became accountable for their practices.In this context, the content of physician's responsibility notion has kept expanding.In Turkey, even though many of the physicians and health care workers are unaware,there has been significant legislative changes regarding these topics, especially in thelast 15 years.With the 1982 Constitution, that is still in effect, a constitutional base hasbeen founded to establish Foundation Supported Universities (FSU) in Turkey.Especially in the last 20 years, the number of these universities has expanded rapidly,resulting in foundations of many FSU Hospitals. Even with the increasing numbers,the detailed legal regulations concerning these universities, their personnel and theviiimedical staff in these universities has not been made, apart from the constitutionalregulations. For this reason, there has been many conflicts regarding the legal statusof these personnel and most of these conflicts had to be solved in the court. However,there are still aspects that remain problematic. Especially the procedures of criminalinvestigations concerning the teaching staff and the physicians in FSU is one of themost striking of these problematic aspects.In this work, while we analyze the general notion of the physician'sresponsibility, we investigate the responsibilities of physicians from different sectorsin Turkey and focus the argumentation on the physicians and medical staff workingin FSU Hospitals.Keywords: Physician's responsibility, Foundation supported university hospital,malpractice.