Anonim şirketlerin halka açılması ve hisse senedi fiyatlarının tespitinde izlenen yöntemler (bir uygulama denemesi)

Abstract

ÖZET Ülkemizde işletmeler T.T.K. ve S.P.K' na göre başlangıçta halka açık işletme olarak kurulabilecekleri gibi; halka kapalı olarak kurulup sonradan halka açılma yoluna da gidebilirler. İşletmelerin finansman ihtiyaçlarını karşılamada en uygun çözümlerden birisi halka açılmadır. Anonim şirketlerin halka açılması, sermayenin çok sayıda paya bölünerek, bu paylan temsil eden hisse senetlerinin yatırımcı ve tasarruf sahibi geniş halk kitlelerine satılması biçiminde olabilecektir. Anonim şirketlerin halka açılmayla elde ettiği pek çok fayda olmasına rağmen, ülkemizde halka açılmaya ilişkin tereddütler devam etmektedir. Şirketleri bir ölçüde halka açılmada engeller hale gelen etmenler; şirketin iç yapısından ve şirket dışından kaynaklanmaktadır. Halka açılmanın önündeki en önemli engel olarak karar almanın güçleşmesi ve şirket kontrolünün kaybedilme korkusudur. Halka açılacak anonim şirketler; halka açılma yöntemlerinde talep toplama yöntemi, talep toplamaksızın satış yöntemi ve borsada satış yöntemlerini kullanmaktadır. Talep toplama da sabit fiyatla talep toplama ve fiyat teklifi alma yöntemiyle talep toplama olmak üzere iki yöntem kullanılmaktadır. Halka açılmanın başarısı için karar aşaması, halka arza hazırlık aşaması, aracı kurumun seçimi ve halka açılma aşamaları bir bütün içinde ele alınıp şirketin ve aracı kurumun titiz bir şekilde gerekli hazırlıkları yaparak, halka açılma da en uygun zamanlamayı yapmaları gerekir. Halka açılmalarda başarıyı etkileyen faktörleri temel faktörler ve stratejik faktörler olmak üzere iki gurupta değerlendirmek mümkündür. Temel faktörlerde; maliIV güç, piyasa payı, imaj, profesyonel yönetim gibi faktörler göz önüne alınırken; stratejik faktörlerde; halka açılmanın can alıcı noktası olan zamanlama, fiyatlandırma ve dağıtım önem kazanmaktadır. Bu nedenle, halka arz edilen şirketin hisse senedinin fiyatı halka açılmayı gerçekleştiren aracı kuruluşun gücü, yönetim ve sermaye yapısı, pazar payı ile stratejik planlarına ilişkin hiçbir öncelik ve ayrıcalığı içermemelidir. Dolayısıyla sermaye piyasalarında işlem görecek şirketlerin değerlendirmelerinin tarafsız kurumlar tarafından yapılması sağlıklı çözüm olabilecektir.ABSTRACT According to the Turkish Trade Law and the capital markets law economic enterprises could be set up as open to the public or they could be, at the beginning, set up as close to the public, then opening to the public. One of the suitable solution for economic enterprises to overcome their financial difficulties is to open to the public. This means enterprise to the probable investor. Despite the benefits, enterprises in Turkey still hesitate to open their doors to potential investors, due to some obstacles. These obstacles may result from internal and external factors. The most important one is, for the owners of the firm, the fear of losing the control over the firm and the difficulty of decision making mechanism. The firms use different methods for a successful opening. Firms may decide to collect the demands of probable investors or stock holders, or without applying the demand collection method, firms determine the price of shares, or firms may sell their shares directly on the stock market. The demand collecting method can be carried out in two ways. The difference lies in the price determination method. Either the firm determines the price, or the probable investors will decide at what price they will buy the shares of the firm. For a successful opening, decision stage, the preparation stage, the selection of underwriter should be taken into consideration. The firm and underwriter should decide on the most suitable timing. The factors that will effect a successful opening to the public can be categorised into two groups: the basic and the strategic factors. While the basic factors emphasize the financial power, market shares, image, professional management; the strategic factors take into consideration the timing which is the corner stone of opening to the public, the price appreciation and marketing. l£.ftKS£ICÖĞR£TİM KDKUUr MKflMtfiTASYON MEifcEZl

ABSTRACT According to the Turkish Trade Law and the capital markets law economic enterprises could be set up as open to the public or they could be, at the beginning, set up as close to the public, then opening to the public. One of the suitable solution for economic enterprises to overcome their financial difficulties is to open to the public. This means enterprise to the probable investor. Despite the benefits, enterprises in Turkey still hesitate to open their doors to potential investors, due to some obstacles. These obstacles may result from internal and external factors. The most important one is, for the owners of the firm, the fear of losing the control over the firm and the difficulty of decision making mechanism. The firms use different methods for a successful opening. Firms may decide to collect the demands of probable investors or stock holders, or without applying the demand collection method, firms determine the price of shares, or firms may sell their shares directly on the stock market. The demand collecting method can be carried out in two ways. The difference lies in the price determination method. Either the firm determines the price, or the probable investors will decide at what price they will buy the shares of the firm. For a successful opening, decision stage, the preparation stage, the selection of underwriter should be taken into consideration. The firm and underwriter should decide on the most suitable timing. The factors that will effect a successful opening to the public can be categorised into two groups: the basic and the strategic factors. While the basic factors emphasize the financial power, market shares, image, professional management; the strategic factors take into consideration the timing which is the corner stone of opening to the public, the price appreciation and marketing. l£.ftKS£ICÖ?R£TİM KDKUUr MKflMtfiTASYON MEifcEZlAs a result, the underwriter should not intervene in the shares of the firm by it is market power, managerial practices or anyway. Instead the evaluation of the firm in financial markets should be done by neutral institutions. This kind of determination is the best way for the future of the firm.