XVIII. yüzyılın ikinci yarısında Karesi Sancağı`nda hububat üretimi ticareti ve İstanbul`un iaşesine katkısı

Abstract

Osmanlı Devleti'ne fetihten itibaren başkentlik yapmış olan stanbul'un;stratejik bir bölgede kurulmuş olması, nüfusunun yoğunluğu ve devletin merkeziolması gibi nedenlerden dolayı şehrin yiyecek gereksinimlerinin karşılanmasıhususuna devlet tarafından ayrı bir önem verilmiştir. Şimdiye kadar başkente hububatsağlanması konusunda yapılan çalışmalar stanbul merkezli olmuş ve bu konudataşranın yeri ve karşılaştığı sorunlar üzerinde pek fazla durulmamıştır. Bu çalışmayla,XVIII. yüzyılın ikinci yarısında, merkezin talepleri doğrultusunda Karesi Sancağı vekazalarından başkente hububat sağlanması, bu süreçte ortaya çıkan sorunlar ve busorunların sürece olan etkileri ele alınmıştır. Çalışmamızda, temel kaynak olarak daBalıkesir ve Edremit kazalarına ait şer'iye sicilleri ile Osmanlı Arşivinde bulunanZahire Defterleri kullanılmıştır.Çalışmanın ilk bölümünde Karesi Sancağı'nda hububat üretimi, hububatıntüketim alanları ve ekmekçi esnafı ile sancağın tarihsel süreçteki yeri üzerindedurulmuştur. kinci bölümde ise, klasik dönemde başkente hububatın sağlanması,stanbul'un hububat ihtiyacının sağlanmasında Sancağın rolü ile kazalardan veiskelelerden hububat nakli ve devlet görevlileri ile üretici arasındaki ilişkileri üzerineodaklanılmıştır. Üçüncü bölümde ise sancakta meydana gelen hububat kaçakçılığınınstanbul'un iaşesinin sağlanmasına olan etkileri vurgulanmıştır.Anahtar Kelimeler: Karesi, Hububat, stanbul, Kaçakçılık

As the capital of the Ottoman Empire from the time of its conquest, and with itsgeographical position and high population density, food supply of Istanbul has beengiven importance by the state. Until now, the studies on the food supply of theOttoman capital have been done from Istanbul-centric point of view, and the positionof countryside and its problems in this process have not been dealt with properly.This study focuses on the process of grain supply from Karesi Sancağı and its Kazasaccording to the demands of Istanbul with the possible difficulties and their affects onthe process in the second half of the 18th century. In this study, judicial court recordsof Balıkesir and Edremit were used extensively in accordance with Zahire Defterleri inBOA.In the first chapter, grain production and its diverse consumption areas inKaresi Sancağı are studied. In the second chapter, the importance of the capital?sfood supply in classical period, transportation process of grain from the towns to thesmall ports and the relations between the state officials and the producers arefocused on. In the third chapter, the smuggling of grain and its effects on the foodsupply of Istanbul is emphasized.Key Words: Karesi, Grain, stanbul, Smuggling