Problemli medya kullanım ölçeği Türkçe formunun geçerlilik güvenirlik çalışması: Çocuklarda ekran bağımlılığı ölçeği ebeveyn formu

Abstract

Bu araştırmanın amacı 2017'de Domoff ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş Problemli Medya Kullanım Ölçeğini (PMKÖ) Türkçeye çevirerek Türkçe formunun geçerlilik ve güvenirlik çalışmasını yapmak ve elde edilen sonuçlar doğrultusunda alanda uzman kişiler tarafından kullanılabilecek geçerliliği ve güvenirliği olan bir ölçeği literatüre kazandırmaktır. Sosyal medya bağımlılığı, dijital oyun bağımlılığı, internet bağımlılığı, cep telefonu bağımlılığı gibi sayısı ve çeşitliliği giderek artan teknolojik bağımlılıkların yarattığı psikolojik, davranışsal, ruhsal ve duygusal sorunlar birçok disiplinin araştırma konusu olmuştur. Şimdiye kadar geliştirilen ölçekler ergenlere ya da yetişlere yönelik olmakla birlikte Problemli Medya Kullanım Ölçeği 12 yaşın altındaki çocuklarda problemli medya kullanımı saptaması bakımından bir ilki teşkil etmektedir. Ölçek sahibinden gerekli izinlerin alınmasıyla PMKÖ Türkçeye çevrilerek uyarlama çalışmalarına başlanmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında demografik bilgi formu, medya kullanım alışkanlıkları anketi, Güçler ve Güçlükler Anketi ve PMKÖ 324 ebeveyne uygulanmıştır. Çalışma kapsamında ebeveynleri tarafından değerlendirilen çocukların 148'i kız, 176'sı erkektir. İlk örneklemden elde edilen veriler üzerinde PMKÖ uzun ve kısa formunun faktör yapısının belirlenmesi amacıyla açımlayıcı faktör analizi yapılmış, ölçeklerin iç tutarlılığı hesaplanmış, uyuşum geçerliliği ve artımsal geçerliliği değerlendirilmiştir. AFA sonucunda hem kısa hem de uzun formda orijinal çalışmayla paralel olarak tek faktörlü bir yapı elde edilmiştir. PMKÖ ve PMKÖ-KF Cronbach's alfa değerleri sırasıyla .97 ve .92 olarak bulunmuştur. Uyuşum geçerliliği ve artımsal geçerlik kapsamında yapılan analizler sonucu elde edilen değerler yeterli ve anlamlı bulunmuştur. Daha sonra çalışmanın ikinci aşamasını oluşturan PMKÖ kısa formunun doğrulayıcı faktör analizi kısmına geçilmiş, iç tutarlılık katsayısı yeni örneklemden elde edilen veriler için tekrar hesaplanmıştır. 213 kişiden oluşan örneklemden elde edilen verilerle AFA'da elde edilen tek faktörlü model doğrulanmıştır. PMKÖ-KF'nin ikinci aşamadaki Cronbach's alfa iç tutarlılık değeri .90'dır. Elde edilen madde faktör yükleri ve uyum indeksleri değerleri PMKÖ kısa formunun 4-11 yaş grubunda ekran bağımlılığını saptamada geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermiştir.

The aim of this study is to translate the Problematic Media Use Measure, which is developed by Domoff et al., into Turkish, and to test the validity and reliability of the Turkish form. By doing this, it is aimed to provide a valid and reliable scale, which can be used by the experts in the field. In recent years, psychological, behavioral, mental and emotional problems created by the increasing number of technological addictions, such as social media addiction, digital game addiction, internet addiction, mobile phone addiction have been the subject of research in many disciplines. Although the scales developed so far are directed towards adolescents or adults, the Problematic Media Use Scale is the first in terms of determining problematic media use in children under 12 years of age. For this purpose, after obtaining the necessary permissions from the owner of the scale, it was translated into Turkish. In the first phase of the study, demographic information survey, media habits survey, Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) and PMUM were applied to 324 parents. In the study, the number of boys and girls assessed by their parents was 148 and 176, respectively. In the first phase of the study, in order to determine the factor structure of the long and short form of PMUM, exploratory factor analysis was performed. Internal consistency of the scales (PMUM and PMUM-SF) was calculated, convergent and incremental validity were also evaluated. Exploratory factor analyses indicated a unidimensional construct of problematic media use for both long and the short form of PMUM. Cronbach's Alpha values of the PMUM and PMUM-SF were .97 and .93, respectively. The values obtained from analyzes made within the scope of incremental and convergent validity were found to be sufficient and significant. After all, confirmatory factor analysis of PMUM-SF, which constitutes the second phase of the study,has been introduced. To accomplish this, data were collected from a new sample of 213 parents. As a result of CFA, the one-factor structure obtained from EFA was confirmed. Cronbach's alpha was re-evaluated and was found .90. Factor loadings and several model fit indices showed that the PMUM-SF was a valid and reliable measure to test screen addiction in children aged 4 through 11 years old.