Deprem risk analizi ve şehirleşmede Balıkesir kent merkezi örneği

Abstract

Bu çalışma, ülkemizin büyük bir bölümü için geçerli olan deprem riskinin Balıkesir kent merkezi açısından değerlendirilmesini amaçlamaktadır.Çalışmada öncelikle, literatür taraması sonucunda inceleme alanı ve yakın çevresindeki deprem üreten diri faylar belirlenmiş, daha sonra Balıkesir kent merkezi etrafındaki 100 km yarıçaplı alanda aletsel dönemde (1900?2007) meydana gelmiş olan depremler incelenerek sahanın depremselliği araştırılmıştır. Bu alandaki Kandilli kayıtlarına göre magnitüdü 4,0 M'den büyük olan depremler dikkate alınmış ve bu deprem verileri kullanılarak Poisson yöntemi ile sismik risk analizi yapılmıştır. Daha sonra olası bir depremin Balıkesir kent merkezi üzerinde oluşturacağı sonuçları etkileyeceği düşünülen faktörler değerlendirilmiştir. Bu kapsamda sahanın fiziki ve beşeri coğrafya özellikleri ilgileri oranında ele alınmaya çalışılmıştır. Jeoloji, yükselti, alüvyon kalınlığı, yeraltı su seviyesi ve zemin sınıflandırması haritalarında Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) programlarından olan ArcGIS Desktop v.9x kullanılmıştır. Saha ile ilgili haritalar oluşturulurken 1:25.000 ölçekli topografya haritaları temel alınmış, ayrıca yerleşmelerin güncel sınırının belirlenmesi amacıyla Landsat 2006 ETM+ uydu görüntüsü kullanılmıştır. Zemin özellikleri, olası bir depremde oluşabilecek riskleri yansıtması amacıyla Sağlam, Orta Derecede Sağlam, Zayıf ve Çok Zayıf Zemin olarak gruplara ayrılarak değerlendirilmiştir.Balıkesir kenti merkezli 100 km yarıçaplı bir alan içerisinde Poisson yöntemiyle elde edilen sismik risk analizi sonuçlarına göre; bu alan içerisinde 5,0 M ve daha büyük bir depremin gelecek 10 yıl içinde meydana gelme olasılığı %93'tür. Dönüşüm periyodu ise 3,7 yıldır. 6,5 M ve daha büyük bir depremin önümüzdeki 50 yıl içerisinde olma olasılığı ise %65 ve dönüşüm periyodu 47,3 yıldır.Çalışma, Balıkesir kent merkezi alanının %12'sinin zayıf zemin, %75'lik alanı ise çok zayıf zemin üzerinde kurulu olduğunu göstermiştir. Sağlam zemin üzerindeki oran ise %13'tür. Balıkesir kent nüfusunun % 10'u zayıf zemin, % 71'i çok zayıf zemin üzerinde yaşamaktadır. Sağlam zemin üzerinde yaşayanların oranı ise % 19'dur.

This study aims to evaluate the earthquake risk, which is effective for most of our country, in Balıkesir downtown.Firstly, active faults were determined by literature search in study area and nearby, which produce earthquake. After that, seismicity of area was researched by searching the earthquakes, which were happened inside 100 km radius of Balıkesir downtown between 1900 and 2007. Earthquakes, which were bigger than 4,0 M according to Kandilli datum inside this area, were taken into consideration and seismic risk analysis was made by using this earthquake datum with Poisson method. Afterward, factors, which were supposed to affect a possible earthquake results at the Balıkesir downtown, were discussed. For this reason, physical and human geography features were tried to point according to their connection. ArcGIS Desktop v.9x was used on geology, elevation, alluvium thickness, underground water level and surface classification map, which is one of the Geography Information System (GIS) software. Area related maps were based on 1:25.000 scale topography maps. Landsat 2006 ETM+ satellite image was used to determine the current settlement border. Surface features were researched by grouping as strong, middle strong, weak, too weak surface to show the possible earthquake risks.According to seismic risk analysis results, which were found with Poisson method inside 100 km radius area center of Balıkesir downtown, probability of earthquake occurrence of equal or more than 5,0 M in 10 years is calculated as 93 percent. Return period is calculated as 3,7 years. Probability of earthquake occurrence of equal or more than 6,5 M in 50 years is calculated 65 percent and return period is calculated as 47,3 years.Study showed that, Balıkesir downtown settled 12 percent on weak surface and 75 percent on too weak surface. Percentage of settlement on strong surface is 13. Population of Balıkesir downtown lives 10 percent on weak surface and 71 percent on too weak surface. Percentage of population lives on strong surface is 19.