Döviz kuru belirsizliğinin özel kesim sabit sermaye yatırımları üzerindeki etkisi: Türkiye örneği

Abstract

Bu tezde, Türkiye'de reel döviz kuru belirsizliğinin özel kesim sabit sermaye yatırımları üzerindeki etkisi 1970-2004 dönemine ait zaman serileri kullanılarak araştırılmıştır. Bu amaçla kullanılan modelde, reel faizler, net banka kredilerin GSMH'ya oranı diğer açıklayıcı değişkenler olarak kullanılmıştır. İki farklı reel döviz kuru riski değişkeni, ARIMA modellemesi ile elde edilmiştir. Öncelikle, tüm serilerin için durağanlık testi yapılmış ve serilerin birinci dereceden entegre olduğu tespit edilmiştir. Daha sonra Johansen eşbütünleşme testi uygulanarak uzun dönemde değişkenler arası bir ilişki olup olmadığı araştırılmış ve en az bir tane eşbütünleşmiş vektör olduğu ortaya çıkmıştır. Bundan dolayı bir hata doğrulama modeli geliştirilerek katsayı tahminleri yapılmıştır. Sonuçlar göstermiştir ki, net banka kredileri/GSYİH değişkenin özel kesim sabit sermaye yatırımları/GSYİH değişkeni üzerinde anlamlı ve pozitif etkisi vardır. Reel faizlerin ise negatif ve anlamlı bir etkisi çıkmasına rağmen iki farklı şekilde oluşturulan döviz kuru riskinin istatistiksel olarak özel kesim sabit sermaye yatırımları/GSYİH değişkeni üzerinde anlamlı bir etkisi bulunamamıştır. Bu sonuç, Türkiye'de döviz kuru riskinin özel kesim yatırımlarını etkilemediği görüşünü destekler.Anahtar Kelimeler: Döviz Kuru Belirsizliği, Özel Kesim Sabit Sermaye Yatırımları, Eşbütünleşme Testi, Hata Düzeltme Modeli, ARIMA.

This thesis examines the effect of real exchange rate uncertainty on fixed capital investment in private sector in Turkey using time series data between 1970-2004. Reel interest rates and net credits/GDP ratio variables are used as other independent variables in the model. Reel exchange rate uncertainty variables are produced by ARIMA modeling. First of all, stationarity nature of the variables are investigated and found to be that all variables are integrated of order one. Secondly, long term relationship between the variables are investigated by employing Johansen cointegrationt test. The test results showed that that there is at least one cointegrated vector. Therefore, an error correction model is developed and used to estimate the coefficients. The results demonstrate that net banking credits to GDP ratio variable positively and reel interest rates negatively affect the fixed capital investment to GDP ratio as expected. However, the reel exchange rate uncertainty has found to be negative but statistically insignificant effect on fixed capital investment in Turkey. This result supports the idea that exchange rate uncertainty does not matter for private investors in Turkey.Key Words: Real Exchange Rate Uncertainty, Fix Capital Investment in Private Sector, Cointegration Test, Error Correction Model, ARIMA