Türk kültüründe asker ocağı etrafında oluşan halk bilimi ve halk edebiyatı ürünleri üzerinde bir inceleme

Abstract

Bu çalışmada, Türk askerlik kültürü ve asker ocağı etrafında teşekkül eden folklor uygulamaları ve halk edebiyatı ürünleri üzerinde durulmuştur.Toplumsal davranışların kökenleri binlerce yıl öncesine dayanmakta ve kültürel kalıtım yoluyla yaşanılan zamana aktarılmaktadır. Buna göre Türk askeri geleneğinin temelleri ile Türklerin askerliği kutsal saymasının altında yatan davranış ve inançların kökeni Türk kültür hayatının Orta Asya safahatına kadar uzanmaktadır. Bu nedenle çalışmanın birinci bölümünde Türk askeri geleneğinin dayandığı kültürel temeller ele alınmıştır. bu bölümde yazılı kaynaklardan elde edilen veriler neticesinde Bozkır kültürünün ve bu kültüre ait coğrafi, iktisadi, sosyal ve dini unsurların Türk askeri kültürüne etkileri üzerinde durulmuş, bu unsurlar ile Türk askeri kültürü arasında bağlantı kurulmaya çalışılmıştır.Çalışmanın ikinci bölümünde ise Türk halk kültüründe askerlik konusu incelenmiştir. Bu bölümde askerlik ve asker ocağının Türk toplumundaki yeri ve önemi, askerlik ve asker ocağı etrafında oluşan âdet ve inanmalar, gelenekler, törenler, pratikler vb. konular üzerinde durulmuş; yazılı kaynakların yanı sıra sözlü kaynaklardan da veri toplanmaya çalışılmıştır.Çalışmanın üçüncü bölümünü ise askerlik ve asker ocağı etrafında teşekkül eden halk edebiyatı ürünleri oluşturmaktadır. Bu bölümde yazılı ve sözlü kaynaklardan toplanan askerlikle ilgili maniler, türküler ve asker fıkraları yer almaktadır.Bu araştırmanın sonucunda Türk toplumunda askerlik ve asker ocağı ile ilgili birtakım uygulamalar, âdet ve inanmalar yazıya geçirilmiş, âdet ve inanmaların bölgesel bazı farklılar gösterse de genel olarak belirli bir düzen içerisinde işlediği tespit edilmiştir.Askerlikle ilgili âdet ve inanmalar tespit edilirken aynı zamanda Türk kültür hayatında askerlik ve asker ocağının yeri ve önemi ortaya konulmaya çalışılmış, Türk toplumunun askerliği kutsal saymasının nedenlerinin temelinde yatan Orta Asya ?Bozkır Kültürü?nün etkileri ele alınmıştır.Anahtar Sözcükler: Türk Askerlik Kültürü, Asker Ocağı, Halk Kültürü, Âdet ve İnanmalar, Törenler, Edebiyat Ürünleri

In this study, the main emphasis will be on Turkish military culture and popular literature products and folkloric practices surrounding the military service. Because of this, due to the fact that the origins of societal behaviors are transferred from the past through cultural evolution and based on the belief that the origins of the Turkish military culture reaches back to the Central Asia period in the Turkish cultural heritage, in this first part of the study, the Central Asian Turkish cultural life is handled. In this part, with data elicited from written documents the main emphasis was on Rural culture and geographical, economic, social and religious factors of this culture and their effects on Turkish military culture.In the second part of the study, the military in the Turkish popular culture is studied. In this part, the importance of military service in the Turkish society, beliefs, traditions, ceremonies and practices surrounding the military service are studied; in addition to written documents, verbal resources are used as well.The third part of the study includes popular literary products based on military service. In this part, maxims, folkloric songs, requiems, poems, military letters and military jokes are cited.At the end of this study, some practices, traditions and beliefs about military service in the Turkish society are transferred into written documents. With this study, it?s concluded that though regional differences can be cited, the traditions and beliefs generally have a clean mainstream order.While traditions and beliefs are detected, the importance of military in Turkish cultural life is tried to be presented and the effects Central Asian Rural Culture on Turkish assumption of military service as a sacred duty are handled.Key Words: Turkish military culture, military service, popular culture, traditions and beliefs, ceremonies, literary products.