1961 Yassıada Duruşmalarının İstanbul basınına yansımaları

Abstract

Türk Siyaset Tarihi, çok partili yaşamla diğer ülkelere nazaran geç tanışmıştır. Bu durumun sebebi hiç kuşkusuz, Osmanlı Devleti'nin parçalanarak yerine Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması ve bu süreçte yaşanan zorluklardır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulduktan sonra, Mustafa Kemal Paşa'nın isteği ile kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Serbest Cumhuriyet Fırkası başarılı olamayarak kapatılmışlar ve Türkiye uzun yıllar Tek parti dönemiyle yaşamak zorunda kalmıştır.7 Ocak 1946'da kurulan Demokrat Parti ile Türk milleti yeni bir parti ile tanışmış ve Türk demokrasisine yeni bir nefes gelmişti. Artık demokrasi, tam anlamıyla işleyebilecekti. 14 Mayıs 1950'de Demokrat Parti'nin seçimi kazanmasıyla çok partili hayat Türkiye'de başlamış oldu. 1950 seçimlerinden sonra hızla ilerleyen Demokrat Parti, halkın sevgilisi oldu. İktidarın son zamanlarına doğru ise Türkiye'de yaşanan olaylar ve huzursuzluklar sonucunda Demokrat Parti, 27 Mayıs 1960 tarihinde Askeri müdahale ile iktidardan düşürüldü. 1950- 1960 tarihleri arasında on yıl iktidarı elinde tutan Demokrat Parti iktidarı ileri gelenleri, Yassıada Mahkemelerinde 11 ay boyunca, 19 ayrı davadan yargılandılar. Duruşmalarda, 592 sanık, 1068 tanık ve 150.000 izleyici bulundu.Bu çalışmada; uzun yıllar tartışılan ve hala tartışılmaya devam eden DP iktidarının Yassıada mahkemelerinde yargılanması ve bu yargılama sürecinin basına yansımaları ele alınmıştır. Çalışmamın amacı, Türkiye'nin demokrasi tarihinde çok önemli bir dönüm noktası olan DP'nin yargılanma sürecini ve bu süreçte yaşananları gözler önüne sermektir. Demokrat Parti'nin iktidarı süresince yapmış olduğu her şey mahkeme tarafından didik didik incelenerek, on yıllık iktidarın faturası idam edilen üç isime çıkarılmıştır. 29 Eylül 1960'ta Demokrat Parti kapatılmış ve gerçekleştirilen üç idam Türk siyaset tarihine kara bir leke sürmüştür. Anahtar Kelimeler: Demokrat Parti, Yassıada Mahkemesi, Çok Partili Hayat, Cumhuriyet Halk Partisi

Turkish Political History got acquainted with the life of polipolitical parties later than the other countries. The breaking of Otoman Empire, the establishment of the Turkish Republic and the difficulties in this process are the reasons fort his situation. After the astablishment of the Turkish Republics Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası and the Serbest Cumhuriyet Fırkası, the parties which were set up by the motivation of Mustafa Kemal, didn't succeed and were closed. Turkey had to live with one- political- party period long after that. The Republic of Turkey met a new political party on January 7, 1946 with the Demokrat Parti. That was a sign of modernity and democracy would be full on purpose from then. Life of Polipolitical parties started in Turkey when the Demokrat Parti won the elections on May 14,1950. Demokrat Parti became very popular among society after the elections which were held in 1950. Through the end of the governing years due to the social unrest there was a military coup and Demokrat Parti was released on May 27, 1960. The well known people of Demokrat Parti between 1950 and 1960, were on trial for 11 months from 19 different case. There were 592 defendants, 1068 testifiers and 150.000 audience in those trials. In this study, the trial of DP, in court of Yassıada which is stil argumentative, and the reflections to press are investigated. The purpose of the trial of DP and the events during this process. Every action of DP were examined carefully and three people were found guilty and executed.DP was released on September 29, 1960 and the three death penalties are stil bad memories for Turkish political life. Key Words: Demokrat Parti, Court of Yassıada, Life of polipolitical parties, Cumhuriyet Halk Partisi.