Cevri Divanı`nın tahlili

Abstract

Bu çalışma, 17. yüzyıl divan şairlerinden biri olan Cevrî Divanı'nın tematik tahlili üzerinedir. Şiirlerinde Cevrî mahlasını kullanan şairin asıl adı İbrahim'dir. İyi bir tahsil görmüş ve yüzyılın önde gelen şairlerinden biridir. Devrin önemli şairlerinden biri olarak adı anılmasına karşın şimdiye kadar Divan'ı üzerine genel bir tahlil çalışması yapılmamıştır. Divanların incelenmesi Türk edebiyatının özellikle sanat ve estetik yönünün ortaya konmasında önemli bir çalışma sahası olduğu için Cevrî Divanı'nın incelenmesine karar verilmiştir.Çalışmada kaynak olarak Hüseyin Ayan'ın hazırladığı ?Cevrî Hayâtı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Divanının Tenkidli Metni? adlı kitap esas alınmıştır.Tezin ilk bölümünde 17. yüzyılın genel durumu, şairin hayatı ve diğer eserleri ile ilgili kısa bir bilgi verilmiş, daha sonra ?Din-Tasavvuf?, ?Cemiyet?, ?İnsan? ve ?Tabiat? başlıklarını taşıyan tahlil kısmında şairin, dış dünyaya ait özellikleri şiirine nasıl ve ne ölçüde yansıttığı tespit edilmiştir. Tezin sonuna, Divan'da geçen her kelimenin yerini gösteren bir ?Sözlük ? İndeks? kısmı konulmuştur.Bu çalışmayla Cevrî'nin edebî kişiliğini belirleyen faktörleri ortaya koyduğumuzu düşünmekteyiz.

This study have been based on thematic analysis of Divan of 17th century poet Cevri. The real name of the poet is İbrahim who used Cevri as a pen name. Having a good education, the poet is one of the leading poets of the 17th century. Although, he is the important poet in his life period, until today, there has been no scientific general analysis on his Divan. We have decided to work on this topic, since divans are the collections of the poems by a poet, they are one of the most important building stones in the history of Turkish literature.In this study, we used the book ?Cevri, His Life, Literary Personality, Works, and Criticized Text of his Divan? prepared by Hüseyin Ayan as aur source.After providing information on the culturel and social life of 17th century, works and the artistry of the poet, within four major chapters, which are entitled Religion ? Mysticism, Society, Human Being, and Nature, his Divan was analyzed and then the issue of how the poet reflected his observations about life and his time period was examined. Showing the location of each word in the Divan in the section of a ?Dictionary ? Index? is given in the end of this thesis.We hope that this study will be a basic source with guidelines for figuring out Cevri?s literary personality.