Model yangınlarda yangın hızlandırıcılarının saptanması ve bunların is oluşumundaki etkileri

Abstract

ÖZET Kundaklama olaylarındaki artış ile birlikte, yangın araştırmalarında konuyla ilgili bilimsel ve teknik çözümlere duyulan gereksinme de artmıştır. Zamanında olay yerine gidilememesi ve sağlıklı örnek alınamaması gibi sorunlar, kullanılmakta olan analiz yöntemlerini olumsuz etkileyebilmektedir. Bu çalışmada, söz konusu sorunları en aza indirmek için laboratuvar koşullarında yapılan yangın denemeleri sonrası oluşan islerin yapısal farklılıkları araştırılmış, hızlandırıcıların bu oluşumdaki etkilerinin saptanması amaçlanmıştır. Elektron mikroskobu çalışmaları ile karbon partiküllerinin kristallografik ve morfolojik yapılarının fiziksel olarak incelenmesi yanı sıra kimyasal analiz yöntemleri ile de yangında benzin, gazyağı gibi hızlandırıcıların kullanılıp kullanılmadığı araştırılmıştır. Bu tür maddelerin yanma tepkimelerini hızlandırmaları sonucu, islerin morfolojik yapılarında ve is küreciklerinin boyut dağılımında etkili olduğu gözlenmiş, ayrıca is örneklerinden hızlandırıcıların saptanabileceği bulunmuştur. Sonuç olarak, islerin kimyasal ve fiziksel incelemelerinin kundaklama yangınlarının aydınlatılmasında katkıda bulunabileceği görülmüştür.

SUMMARY Increase in arson cases, the efforts in research leading to find scientific and technical solutions were necessitated. Difficulties in arriving at the site of fire on time and taking insufficient samples cause problems in the current method of analysis. The purpose of this study is to minimize the problems mentioned above. To do this,structural differences of soots obtained from laboratory experiments were examined,and the effects of fire accelerators on these structural differences were investigated. Physical observations of crystalline and morphological structures of carbon particles were studied using electron microscope. Along with this study,chemical analysis were carried out to determine whether fire accelerators,such as gasoline or kerosene,were used. When they were used,it was found that there were changes in the morphological structures and the size distributions of spherical soot particles. From the soot samples,the type of accelerator that was used can be determined. As a conclusion, physical and chemical examination of soot samples can help solve the arson cases.