İskelet kalıntılarında dişlerden yaş tayininde dentin transparasyonu görüntü analizi yöntemi

Abstract

6. ÖZET Uçak ve araba kazaları,savaşlar, ileri derecede çürümüş cesetlerde veya yangın durumlarında insan vücudunun en az tahrip göreceği kısımlar dişlerdir. Türk toplumu için yaş belirleme modeli oluşturmak amacı ile, yaşları 25-76 arasında olan ve aydınlatılmış onam alınan 62 erkek 22 kadın 84 olgu üzerinde çalışıldı. Transparanlığın uygun olarak değerlendirilebilmesi için, 0.25 mm lik kesitler hazırlandı. Yaş belirleme çalışmalarında anatomik özelliklere ve organizmada gözlenen değişikliklere göre yapılan çalışmaların en az hata payı içerecek şekilde objektif kanıtlara dayandırılması gerektiği için transparan alanın ölçümünde bilgisayardan yararlanılmıştır. 1 /l fotoğraf çekimleri yapılarak fotoğraf görüntüleri taranarak bilgisayara aktarıldı ve büyütülmüş görüntüler Corel Draw programında değerlendirildi. Transparan alanın seçimi Corel Draw programında yapıldıktan sonra oranlamaların yapılabilmesi için seçilen transparan alan ve kök alanları Photo Paint programına siyah-beyaz görüntüler olarak aktarıldı. Çalışmada düzensiz alan hesaplamalarında tam bir sonuç elde etmek için ORAN programı kullanılarak da çalışmadaki alan hesaplan yapıldı. Transparan alan oram ile yaş arasında bağıntının araştırılmasında SPSS programında yapılan istatistiksel analizle, Pearson yöntemiyle korelasyon araştırıldı ve çok güçlü bir korelasyon olduğu görüldü (r = 7.96, p<0.0001). Olguların cinsiyetlerine göre yapılan değerlendirmede; yaşla cinsiyetler arasında da güçlü bir korelasyon olduğu (Erkek: -0.788 ~ 0.79 -> v = 1.071; Kadın: -0775 » 0.77 -> v = 1.020), erkek ve kadınlarda hesaplanan korelasyon katsayılarına göre saptanan değerler arasında anlamlı bir fark bulunmadığı (p>0.05) görüldü. Alt ve üst çene kesicileri karşılaştırıldı. Gerçek yaşla tahmini yaş arasındaki farkların ortalaması alındığında değerler; alt çene için: X = 4.59 ± 3.2, n = 56, SE = 0.427, üst çene için: X = 7.33 ± 4.46, n = 26, SE = 0.864; t = 3.171, p = 0.002 bulundu. Saçılım grafiğinde ilişkinin doğrusal ancak ters bir ilişki olduğu 94belirlendi. Transparanhğın yaşın artmasıyla artması ve dolayısıyla transparan alanla kök alanı arasındaki oranın azalması beklenen bir sonuç olarak değerlendirildi. Yaş ile transparan alan arasındaki oran, doğrusal ilişkinin değerlendirilmesi için doğrusal regresyon çözümlemesi yapıldı ve regresyon formülü `y = 70.842 + (-5.152)*X` olarak belirlendi.. %95 güven aralığında her bir diş için gerçek yaş ile, hesaplanan yaş arasındaki farkların ortalaması 5.4, standard hatası 0.44 olarak hesaplandı. Standard hatanın 1.96 katsayısı ile çarpılıp evren ortalamasının alt ve üst sınırları hesaplandığında Türk toplumu için evrenin alabileceği alt değerin 4.5, üst değerin ise 6.5 olduğu; dolayısıyla bu yöntemle en az 4.5 en fazla 6.5 yaşlık bir hata ile yaşın belirlenebileceği öngörüldü. 95

7.SÜMMARY In aerplane or car accidents, wars, fire or extremely rotten bodies, teeth are going to damage at least in human body. To make an age determining model of Turkish population, 84 cases (62 male, 22 female) a ged between 25-76 with clarified consent were studied. 0,25 mm of crosscuts prepared for appropriate eveluation of transparency. A computer used in nasurements of transparent area because the performed age determining studies with anatomical specielties and observed differences of the organism should be based on objective evidence that would include minimum error portion. The photographic images were taken in 1/1 size, then the searched images transferred to computer and enlarged images evaluated in Corel Draw program. After election of transparent area in Corel Draw program, this elected area and root areas trasfered to Photo Paint programme in black and white images. The calculations for irregular areas of the study were made by using with ORAN program to obtain an exact result. In statistical analiysis with SPSS program, transparent area ratio and age showed strong correlation with Pearson method, (r = 7,96, p<0.0001). Age and sex showed a strong correlation too (male : -0.788 « 0.79 -» v = 1.071; Female: -0775 « 0.77 -* v = 1.020), and there were no significant difference between the calculated correlation coeficent and detected values of men and women. The incisors of upper and lower chins were compared. Mean values of real and estimated age for lower and upper chin were as follows respectively : : X = 4.59 ± 3.2, n = 56, SE = 0.427, üst çene için: X = 7.33 ± 4.46, n = 26, SE = 0.864; t = 3. 171, p = 0.002. Scottered graphics showed a linear but an inverse relation. Increasing transparency by age and consequently decreasing the ratio of transparent area and root area was accepted as an expected result. Linear regression analiysis was made for the ratio of age and the transparent area with the evaluation of linear realitionship, and the regression 96formüle was determined as `y = 70.842 + (-5.152)*X` For each tooth meandifference between the real and estimated ages were calculated; mean : 5,4, SD: 0,44 in 95% confidence Interval. By multiplying standart error with coefficient of 1,96 to calculate the upper and lower limits of universe, the lower value of universe was 4,5 and, upper value was 6,5 for Turkish population; consequently it is prudented that age can be determine by this method with errors of minimum 4,5 and maximum 6,5 ages. 97