1930-1950 yılları arası modern Türk öyküsünde taşra

Abstract

Anlatmaya bağlı türlerin hepsinde olduğu gibi öyküde de `taşra' ve `taşralılık', önemli bir problem alanı olarak görülmektedir. Türün mekân ve kişilere bağlı olarak kurulması, bu ilişkiye temel oluşturmaktadır. Yeni Türk öyküsü, başlangıcından itibaren Anadolu, kasaba ve köy çerçevesinde taşra ile hep ilişki içinde olmuştur. Ancak modernleşme sürecinde `taşra' kavramındaki anlam yenilenmeleri ve değişmeleri, hem öykünün taşra ile ilişkisini hem de öykü üzerine taşra bağlamında yapılan çalışmaları etkilemiştir. Modern süreçte taşra siyasal, kültürel, ekonomik merkezlere göre farklı çerçevelerde tanımlanmaktadır. Çalışmada taşra, hem siyasal merkeze hem de kültürel merkeze göre konumlandırılmıştır. Dolayısıyla hem Osmanlı taşrası olarak bütün bir Anadolu ve Ortadoğu, hem de Ankara taşrası olarak Anadolu'nun kasabaları ele alınmıştır. Öykü ve taşra ilişkisi mekânsal olarak Ortadoğu ve Anadolu taşraları, kahveler, hapishaneler, oteller, meyhaneler; kişiler olarak ise memurlar, askerler, ağalar, hocalar, kadınlar, erkekler çerçevesinde değerlendirilmiştir. Taşra yaşamı ise ekonomik, sosyal ve psikolojik problemler olarak sınıflandırılmış ve değerlendirilmiştir.1930-1950 arasındaki Türk öyküsü üzerine taşra bağlamında yapılan bu çalışmada varılan en genel sonucun öykücülerimizin içinde yaşadıkları mekânsal yapıyı, insani ve sosyal yönleriyle ele almış olmalarıdır. Ancak belirtmek gerekir ki öykücülerin siyasal ve poetik tercihleri, taşra olgusunun farklı şekilde algılanmasına sebep olmaktadır.Anahtar kelime: Öykü, taşra, taşralılık, öyküde taşra

Outbacks and ?being from the outbacks? seems to be problematic in tales as it in all other narrative genres. Since the genre is based on place and people thir is the base for genre-place relationship. New Turkish tale has been related to Anatolia, towns, villages and outbacks since the begining. On the other hand during the modernisation period, the outback concept ghange and renewals. Not only effected the tale and the outback relationship but also effected the studies mode on the context of outback over the tale. In the modern times outback is defined differently in political, cultural and economical aspects. In the study outback is located according to. In this respect the whole Anatolia and middle east is considered to be Ottaman outback and Anatolian towns is considered to be Ankara?s outback. Locationurse tale and outback relationship in Middle and Anatolian outback is evaluated by local coffe, hauses, prisons, hotels, pubs and peopleurse clercks, soldiers, landlorals, hodjas women, men. Living in outback is classified and evaluated by economical social and psychological problems.The most remarkable common outcome of this study which was conducted between years 1930-1950 over the context of Turkısh tales and outbacks is that our tale tellers considered the habitual structure towards humanitorion and social aspects. On the other hand which needs to be pointed out that tale teller?s political and poetic tendencies caused an unusual perception on outback facts.Key words: Tale, Outback, Outback in tale