Kosova`da Türkçe eğitim kapsamında verilen tarih eğitiminin program ve ders kitapları yönünden incelenmesi

Abstract

ÖZETBu çalışmada, Kosova'da Türkçe ilköğretim okulları kapsamında verilen 1999 Kosova Savaşı öncesi ve 1999 Kosova Savaşı sonrası tarih eğitimi değerlendirilmiştir. Genel tarih eğitimi kapsamında verilen ?Ulusal (Türk) Tarih?, ?Kosova Tarihi?, ?Dünya ve Avrupa Tarihi?, ?Arnavut Tarihi? ve ?Balkan Tarihi? alanlarına giren konuların incelenmesi yapılmıştır. ?Ulusal Tarih?, ?Kosova Tarihi?, ?Dünya ve Avrupa Tarihi?, ?Arnavut Tarihi? ve ?Balkan Tarihi? alanlarında eski tarih ders kitapları ile yeni tarih ders kitapları karşılaştırılmıştır. Bu tarih alanları incelenirken: her tarih alanındaki bilgilerin tarih eğitiminin genel ve özel amaçlarıyla uyumluluğu; her tarih alanında kazandırılmak istenen tutumlar ve bunların tarih ders kitaplarına yansıması; tarih alanlarının kimlik kazandırmadaki rolü, eski ve yeni tarih ders kitaplarındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konmaya çalışılmıştır.Çalışma sonucunda, değerlendirmeye alınan alanlardan en fazla ?Dünya ve Avrupa Tarihi?nin öne çıktığı, onun ardından ?Ulusal Tarih?, ?Arnavut Tarihi?, ?Kosova Tarihi? ve ?Balkan Tarihi? sıralamasının takip edildiği tespit edilmiştir. Kosova Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığınca hazırlanan tarih ders kitapları evrensel değerleri esas almış ve öğrencilere dünya kimliği kazandırmaya çalışmıştır. Farklı kültürlere saygı ve hoşgörü içerisinde bakabilmeyi sağlamak amaçlanmıştır. ?Dünya ve Avrupa Tarihi? alanından sonra ?Ulusal Tarih? alanı yer almış, dolayısıyla ulusal kimlik kazandırmak ikinci planda tutulmuştur. Ardından ?Arnavut Tarihi?nin öğretilmesi önemli görülmüştür. Genel tarih eğitimi içerisinde ?Kosova Tarihi? ve ?Balkan Tarihi? alanlarına ise en az verilmiştir. Özellikle ?Kosova Tarihi?ne az yer verilmesi, öğrencilere Kosovalı kimliğini kazandırmak için ayrılan alanın yeterli olmadığını ortaya çıkarmıştır.Eski tarih ders kitaplarında Sırp kimliği ya da Yugoslav kimliği kazandırılmak istenirken, yeni tarih ders kitaplarında Dünya ve Avrupa kimliği kazandırmak önemli görülmüştür. Eski tarih ders kitaplarındaki konularda din konusuna sıkça değinilirken, yeni tarih ders kitaplarının konularında siyasi tarih öne çıkmıştır. Eski tarih ders kitaplarında tekkültürlü paradigma izlenirken, yeni tarih ders kitaplarında dünyada değişen tarih eğitimi paradigması izlenmiş ve çokkültürlü paradigma esas alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Tarih Eğitimi, Kosova'da Tarih Eğitimi, Çokkültürlü Eğitim, Kosova Eğitim Sistemi, Tarih Ders Kitapları, Siyasal Sosyalleşme.

ABSTRACTThe teaching of history in Kosovo before and after the war of Kosovo in 1999 has been analysed in this study. The research has been done on ?National (Turkish) History?, ?Kosovan History?, ?Universal and European History?, ?Albanian History?, and ?Balkan History? fields regarding the teaching of general history. The old history coursebooks and the new history coursebooks have been compared and contrasted in respect to ?National History?, ?Kosovan History?, ?Universal and European History?, ?Albanian History?, and ?Balkan History?. During the study it has been attempted to display the consistency between the information given in each history field and the aims and objectives of general history teaching; the aimed attitudes of each history field and their reflection on history coursebooks, the identity deception role of each history field; and the similarities and differences between the old and new history coursebooks.In conclusion, it has been found that ?Universal and European History? field looms large and ?National History?, ?Albanian History?, ?Kosovan History?, and ?Balkan History? fields follow it in sequence. The history coursebooks prepared by Education Science, and Technology Ministry aimed to develop universal identity and they focused on universal values. Their goals have been to provide a vision of various cultures that is based on respect and tolerance. Due to the fact that ?National History? comes after the ?Universal and European History? it can be said that developing a national identity is underestimated. After that the importance is given to teaching ?Albanian History?. ?Kosovan History? and ?Balkan History? fields have the smallest section within the general history teaching. It has been revealed that the section for developing Kosovan identity is insufficient because ?Kosovan History? has the smallest section in particular.It has been discovered that the old history coursebooks give importance to developing Serbian and Yugoslavian identity whereas, the new history coursebooks give importance to developing Universal and European identity. Religion is the subject frequently mentioned in the old history coursebooks but in the new history coursebooks it is political history that distinguishes itself. The old history coursebooks are based on monoculture paradigm, on the other hand, the new history coursebooks are found to be based on multiculture paradigm, and under the influence of changing history teaching paradigm in the world.Key Words: History Teaching, History Teaching in Kosovo, Multiculture Education, Kosovan Education System, History Coursebooks, Political Nationalization.