Felaket kurbanlarının kimliklendirilmesi: Olası İstanbul depreminde adli DNA laboratuvarı yapılanması ve adli genetik uzmanının önemi

Abstract

Felaket Kurbanlarının Kimliklendirilmesi ? DVI- ( Disaster Victim İdentification), önceleri felaket kurbanlarının kimliklendirilmesi alanında çalışma yapan uzmanların bu süreç için kullandığı bir kısaltma iken günümüzde adli bilimler alanında sıklıkla başvurulan bir terim haline gelmiştir. Bir felaket anında hayatını kaybedenlere ait her türlü verinin tespiti ve tasnifinden hayatını kaybeden kişinin yakınlarına teslim sürecine kadar yapılacak tüm uygulamalar bu kavram kapsamında değerlendirilmektedir.Bu tez çalışmasında 1999 depreminde kimliklendirme sürecinde görev alan iki uzman ile derinlemesine görüşme tekniği kullanılarak o dönemde yaşanan sıkıntılar içerik analizi ile irdelenmiştir. Görüşme metinlerinden anahtar kelimeler belirlemek suretiyle nicel analizler yapılmış ve iki uzmanın değindikleri konular açısından benzerlikler ve farklıklar saptanmıştır. 1999 Türkiye?sinin koşuları altında yapılan çalışmalar ile ilgili problemler tespit edilmiş ve olası İstanbul depremine yönelik DVI hazırlık çalışmalarında alınması gereken önlemler vurgulanmıştır. Bununla birlikte, olay yerinden örnek toplanmasından DNA tiplendirme yöntemlerinin belirlenmesine kadar ki süreçlere ilişkin bir DVI protokolü oluşturulmuştur.Kitlesel ölümlerin meydana geldiği bir deprem felaketinde kimliklendirmenin ilk ve en önemli amaçlardan biri, etkili bir tanımlama yöntemi olan DNA analizini uygun bir zincirleme yöntemiyle kurmaktır. Ancak ülkemizde adli genetik uzmanları, kitlesel felaketlerde sadece adli DNA laboratuvarının çalışmaları aşamasında yer almaktadır. Bu nedenle adli genetik uzmanları; ancak bilgi beceri ve deneyimlerini ortaya koyabilecekleri bir DVI ekibinin parçası olabildiklerinde gerçek anlamda bir felaket kurbanlarının kimliklendirilmesi ekibinden bahsedilebilecektir.

DVI term was a previously used abbreviation from the experts who are working on the disaster victim identification area to describe the procedure yet nowadays it is become very common referenced term in the area of forensic sciences. All applications; including identification and classification of all kinds of data during disaster and procedure of delivery to relatives of the lost person should be considered in the scope of this concept.In this thesis work, in-dept interview technique was used with two experts who were involved in the procedure of identification in 1999 earthquake and the problems that were experienced via the identification procedure discussed with content analysis. Keywords were determined from the interview texts for quantitative analysis then similarities and differences of issues that two experts mentioned were identified. Problems assocaited about the work that were held on the conditions of Turkey in 1999 were identified and precautions should be taken in case of a probable Istanbul earthquake is emphasized. Nevertheless, a DVI protocol is developed about the procedure, from the begining of sample collection from crime scene to determination of the DNA typing methods.Developing a DNA analysis method with proper chain which is an effective identification method; is the first and most important aim of identification at an earthquake disaster with mass deaths. However; in Turkey, forensic geneticists only involve in the procedure of DNA laboratuary work at a mass disaster. For this reason, in order to speak of a mass disaster identification team in real meaning, forensic geneticists should reflect their their knowladges, skills and experiences in order to become a part of this team.