1877-1878 Osmanlı-Rus savaşında Zeybek Taburları

Abstract

1877?1878 Osmanlı-Rus Harbi yıkılma sürecinde olan Osmanlı Devleti için dönüm noktalarından biridir. Sonuçları itibariyle Türk milletinin hafızasında olumsuz yer etmektedir. Halk arasında 93 Harbi olarak da adlandırılan savaş, günümüzde dahi muhacir nüfus sayesinde içimizde canlı bir şekilde yaşamaktadır.Tez konumuz olan 1877?1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Zeybek Taburları, konunun sınırlayıcılığı bakımından sadece Ege Bölgesi'nden toplanan Asakir-i Muavene ( Yardımcı Birlikler ) birliklerini incelemektedir. Ulaşabildiğimiz arşiv kaynaklarının tezimizin bu konuda çok az olan akademik çalışmalara katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.Geçmişten günümüze Türk ordusu asıl kaynağını halkından almıştır. Türk devletlerinde başka milletlerden ücretli asker kullanımına pek rastlanılmamaktadır. Bu yüzden ordu-millet kavramı ordularımız için birebir örtüşmektedir. XIX. yüzyıl da Avrupa'da askeri alandaki gelişmeler Osmanlı Devletini yeni düzenlemeler yapmaya mecbur bırakmıştır. Bu dönemde Yeniçeri Ocağının kaldırılması dönüm noktasıdır. Yerine kurulacak ordu modeli Avrupa Devletlerinin düzenli ordu modelidir. Osmanlı Devleti'nde bu konuda karşılaşılan en büyük problem, millet yapısından kaynaklanan asker alma yöntemleridir. 93 Harbine kadar birçok defa asker alma kanunları çıkarılmışsa da pek başarılı olunamamıştır. Savaşlar esnasında aleyhimize gelişme gösteren durumlarda ordu-millet olduğunu hatırlamış ve halktan gönüllü birlikler görevlendirmiştir.Kendine has özellikleri olan Zeybek Taburları, askeri boyutu dışında kültürel ve sosyolojik açıdan da incelenmesi gereken bir konudur. Günümüzde sadece folklor olarak yaşayan zeybeklik, Osmanlı Devleti'nde askeri bir güç olarak varlığını sürdürmüştür. Buna bağlı olarak zeybekler zaman zaman devlet otoritesiyle mücadele etmek zorunda kalmışlardır. Bu da onları otorite tanımaz bir konuma getirmiştir. Fakat zeybeklerin Celali isyanları ve Eşkıyalık olaylarından farklı bir konumda olduğu değerlendirilmektedir.Anahtar Kelimeler: 93 Harbi, Zeybek Taburları, Zeybek Kültürü, Gönüllü Birlikler.

Turkish army took its fountainhead from its people from past to present. Use of mercenary from other nations in Turkish states is not encountered so much. Therefore, army- nation concept is one-to-one compatible for our armies. Development of military field in Europe in the 19th century forced the Ottoman Empire to make new arrangements. In that period of time, abolition of the guild of janissaries is a turning point. Army model replaced by that is the regular army model of the European States. The biggest problem that was faced in the Ottoman Empire in this regard is the recruiting procedures caused by the structure of nation. Although many recruitment laws were made until the 93 War, they were failed. When the situation turned against us during the wars, state remembered the army-nation and sent volunteer troops from people.The Zeibek Battalions that have specific features is a subject that must be examined culturally and sociologically excepting military dimension. Today, the Zeibek that lives only as folklore survived in the Ottoman Empire as a military power. Therefore, the Zeibeks had to struggle with the state authority from time to time. This made them noncompliant. However, it is assessed that in Jelali Revolts and Brigandage events, Zeibeks were in a different position.Consequently, the Zeibek Battalions demonstrated usefulness in 93 War in respect of their military activities.Keywords: 93 War, Zeibek Battalions, Zeibek Culture, Volunteer Troops