Noterlik işlemlerinde fiil ehliyeti raporlarının yeri ve önemi

Abstract

Özet Çalışmada Balıkesir İvrindi Noterliği'nin 01.01.2009- 01.01.2015 tarihleri arasında, alınan rapor ile fiil ehliyetine haiz olduğu tespiti yapılan 60-100 yaş aralığındaki kişiler için düzenlediği toplam 133 adet işlem ve dayanak raporu incelenmiş, fiil ehliyeti raporlarının hangi tür işlemlerde, kimler için istendiği, raporun temininde noterliğin sevk yazısının olup olmadığı, verilen raporun kimler tarafından verildiği ve ne şekilde düzenlendiği, rapor ile işlemin uyumlu olup olmadığı konularının değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu doğrultuda var olduğu düşünülen eksikliklerin tespiti ile tartışması yapılarak ileride çıkması muhtemel anlaşmazlıkların önlenmesi konusunda öneriler getirilmiştir. Çalışma kapsamında yer alan 133 işlemin tamamında, rapor tarihi ile işlem tarihi aynı olup, işlem içeriklerinin tamamında, raporun tarih ve numarası ile birlikte ilgilinin bu rapora dayanarak işlem yapma ehliyetine sahip olduğu belirtilmiş ve işlem aslına eklenmiştir. Fiil ehliyeti olmadığına dair rapor verilenler, Medeni Kanunun 405 maddesi gereği vesayet makamına ihbar olunduğundan bu kişiler çalışma konusu kapsamına dahil edilmemiştir. Çalışma konusu yapılan toplam 133 işlemin niteliği, işlemi yapan kişilerin sosyo demografik özellikleri ve raporlar incelenmiş, bilgiler kaydedilerek verilerin değerlendirmesi istatiksel yazılım paketi SPSS 23 kullanılarak yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda; Yaş ilerledikçe rapor dayanağı ile yapılan işlem sayısında artış olduğu, çoğunlukla okur yazar olmayan ve köyde yaşayanlar için rapor alınarak işlem yapıldığı, rapor dayanağı ile yapılan işlemlerin niteliğinin malvarlığının elden çıkarılmasına yönelik olduğu, vekalet işleminin ilgilisinin ağırlıklı olarak kadın olduğu, cinsiyet farklılığının yapılan işlemin niteliğini etkilediği ancak aynı nitelikte işlem yapanlar arasındaki cinsiyet farklılığının rapor istemini etkilediğine dair bulgu olmadığı, bulunulan yaş aralığı, olası yaşam süresi ve eğitimin yapılan işlem niteliğini etkilediği, raporların çoğunlukla hastaneden ve iç hastalıkları uzmanı hekimleri tarafından düzenlendiği, raporların hiç birinde yapılacak noterlik işleminin niteliğinden bahsedilmediği, raporların hekimin bulgu ve değerlendirmesinden yoksun olduğu, önceden basılı kağıtların boş olan ad ve soyadı kısmının doldurulması suretiyle ve hatta bu kısımların dahi doldurulmadan sağlık kuruluşunun barkot'u ile yetinilerek düzenlendiği, raporların sadece 2'sinde fotoğraf bulunduğu, inceleme konusu 133 işlem için düzenlenen raporların 12'si için noterliğin rapor istem yazısı olduğu, 121 rapor için noterliğin talep yazısının bulunmadığı, talep yazılarının hiç birinde fotoğraf bulunmadığı, noterliğin talep yazılarının 3'ünde yaşlılık halinden bahsedildiği diğer yazılarda rapor gerekliliğini doğuran bulgulardan bahsedilmediği tespit olunmuştur. Tespit edilen veriler göstermiştir ki; İleri yaş, mental durumu kötüleştiren rahatsızlıkları ve buna bağlı olarak da fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneklerini etkilemiştir. Yine kişilerin okuma yazma bilmemesi, köy yaşamı sürdürmeleri de kişilerin yapacakları işlemin hukuki anlam ve sonucunu algılama yeteneklerine etken olmuştur. Bu nedenlerle noter tüm işlem ilgililerine olduğu gibi yaşlı ve okuryazar olmayan, düşük eğitimli ve köy yaşamı sürdürenlere ayrıca hassasiyet göstererek yapılan işlemin niteliğine göre gerekli soruları soracak, işlemin sonucu hakkında açıklama yapacak, şüphe ve ihbar olduğunda ise fiil ehliyetine sahip olup olmadıkları konusunda hekim raporu alacaktır. Raporlar, kişinin tıbbi-psikiyatrik öyküsünü, ayrıntılı muayene bulgularını ve hekimin değerlendirmesini içerecek şekilde ve fotoğraflı olmalıdır. Ayrıca yapılacak işlemin niteliğine özel olarak verilmesi de önemlidir. Hukuki ehliyet raporlarının işlem tarihi ile aynı gün olma zorunluluğu hekimler tarafından yapılacak detaylı muayeneyi olumsuz etkilemektedir. Bu durum ayrıca değerlendirme konusu yapılmalıdır. Yasal zorunluluk olmamakla birlikte rapor istemine yönelik noter talep yazıları, gözlemlenen şüpheli olguları ve varsa ihbar içeriğini ayrıntılı olarak içermeli ve fotoğraflı olmalıdır. Uygulama birliği ve işlem güvenilirliği için tespit olunan tüm eksikliklerin genel yazı ve genelgeler ile değil de yasal düzenlemeler ile giderilmesi gereklidir.

Summary In the study, the evaluation of the topics was done that a total of 133 transactions and supporting reports organized by Balikesir İvrindi Noterliği between the dates 01.01.2009 - 01.01.2015 for the persons between the ages of 60-100 who have been verified to be verifiable by the report are examined and the results of the actions whether the notarized letter was sent by the notary, whether the given report was given by whom and how it was arranged, whether the report was compatible with the transaction or not. Suggestions have been made for the prevention of possible future disputes by discussing the deficiencies that are thought to exist in this direction.All of the 133 transactions within the scope of the study are the same as the date of the report and the transaction date, it was stated that all of the transaction contents made with the report support have the date and with number that of the interested party has the capacity to transaction with this report and the transaction was added to the original. In case of the people do not have the capacity in transactions who report was given that have not been included in the scope of the work subject when a notice is given to the guardianship office in accordance the article 405 of the Civil Code. Working subject was done that the quality of 133 transactions in total that the socio-demographic characteristics and reports of the people who carried out the transaction has been examined, the information have been recorded and the evaluation of the data that have been analyzed using the SPSS 23 statistical software package.As the age progresses, there is an increase in the number of transactions made with the report support, predominantly illiterate and a report is received for the people living in the village, the quality of the transactions carried out by the report support, intended for the In the study, the evaluation of the topics was done that a total of 133 transactions and supporting reports organized by Balikesir İvrindi Noterliği between the dates 01.01.2009 - 01.01.2015 for the persons between the ages of 60-100 who have been verified to be verifiable by the report are examined and the results of the actions whether the notarized letter was sent by the notary, whether the given report was given by whom and how it was arranged, whether the report was compatible with the transaction or not. Suggestions have been made for the prevention of possible future disputes by discussing the deficiencies that are thought to exist in this direction.All of the 133 transactions within the scope of the study are the same as the date of the report and the transaction date, it was stated that all of the transaction contents made with the report support have the date and with number that of the interested party has the capacity to transaction with this report and the transaction was added to the original. In case of the people do not have the capacity in transactions who report was given that have not been included in the scope of the work subject when a notice is given to the guardianship office in accordance the article 405 of the Civil Code. Working subject was done that the quality of 133 transactions in total that the socio-demographic characteristics and reports of the people who carried out the transaction has been examined, the information have been recorded and the evaluation of the data that have been analyzed using the SPSS 23 statistical software package.As the age progresses, there is an increase in the number of transactions made with the report support, predominantly illiterate and a report is received for the people living in the village, the quality of the transactions carried out by the report support, intended for the removal of assets, that of the transaction of organizing the power of attorney was predominantly made by women concerned, that of gender differences were affected the quality of the transaction being performed but there is no evidence that of the gender difference between who was made transaction in the same quality affects the demand for the report, the age range and possible life span were affected the quality of the transaction made, education is the factor in the quality of the transaction performed, reports are often provided from the hospital and are organized by physicians specializing in internal medicine,the quality of the notary transaction to be made in none of the reports was not mentioned, that from the findings and evaluation of the doctor was deprived of the reports, was filled in the blank of the part of the name and surname of the previously printed papers and even that was edited with the barcode of the health institution without filling even of these parts, review subject was for 133 transaction organized that there was a report request letter of notary for 12 of the reports there was not found of the demand letter for 121 reports, there is no photo in any of the demand letters, was mentioned from old age situation in 2 of the demand letters of notary that it was determined that other reports did not mention the findings that caused the report to be necessary.Advanced age affects the ability to perceive disturbances that worsen the mental state and consequently the legal meaning and consequences of the act. Again that of people do not know to read and write, continuing village life also affects the ability of people to perceive the legal meaning and result of the transaction.For these reasons, the notary will ask the necessary questions according to the quality of the transaction, such as elderly and illiterate, low educated and continuing village life, as well as the whole transaction and explain the result of the transaction. In the case of doubt and notification, they will take a physician report on whether or not they have the capacity to act. The physician reports should include the medical-psychiatric story of the person, the detailed examination findings and the evaluation of the physician and should be arranged to carry the photograph of the person. And, as you can see, the person should be guided to specialist physician.When is observed which situations assets, that the report should be taken from which expert is not open in the law. Notary writings for the request of the report, the suspicious situations observed and, if any, the content of the notice should be detailed and photographed. All identified deficiencies must be eliminated by legal regulations.