Rationalism, modernism and Turkish conservative engineers

Abstract

Bu çalışma Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde rasyonel düşünce ve modernizasyon çalışmaları üzerine bir arka plan sağlamak ve muhafazakar mühendislerin bakış açısıyla modernlik ve muhafazakarlık kavramlarına projeksiyon tutmayı amaçlamaktadır. Rasyonalite, Max Weber, Jürgen Habermas ve Herbert Marcuse'nin Batı'da rasyonalite, bürokratikleşme ve teknoloji üzerine çalışmalarından yararlanarak incelenmiştir. Muhafazakarlığın yapıtaşları ve 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başı Osmanlı coğrafyasındaki yansımaları Mehmet Akif ve Muhammed Abduh'un yazıları üzerinden incelenmiştir. Cumhuriyet döneminde ise, devlet ideolojisi ve muhafazakar olarak nitelenen mühendisler üzerinden bir inceleme yapılmıştır. Bu çalışmada mühendisler, modernizasyon sürecinin ana temsilcilerinden kabul edilerek, muhafazakar mühendislerle yapılan mülakatlar ışığında, onların bakış açısından Türkiye'de rasyonel düşünce ve muhafazakarlığın yeri tartışılmıştır.

This study aims to provide a background for interpretation of rational thinking and modernization in late Ottoman and Turkish Republic eras. In order to do this, the idea of rationality and rise of conservatism is reviewed by following the ideas of Weber, Habermas and Marcuse on rationality, bureaucratization and technology in the West. As a reactionary movement, main pillars of conservatism is discussed and the reflections of these ideas in late 19th, early 20th century in Ottoman Empire is given by examining the ideas of Egyptian modernist Muhammad Abduh and Mehmet Akif and in Turkish Republic era it is examined through the state ideology and conservative engineers as political figures. In this study, engineers are considered as one of the major representatives of modernization process as a profession and under the light of in-depth interviews made with conservative engineers, rational thinking and positioning of conservatism in Turkey is discussed.