Dini temelli nefret söylemi ekseninde ifade özgürlüğünün sınırlandırılması

Abstract

Bu çalışma, özellikle internet fenomeninin ortaya çıkışı, sosyal medyanın kullanımının yaygınlaşması, genel olarak basın-yayın kanallarının çeşitlenmesi ve bu kanalların herkesçe erişilebilir hale gelmesiyle birlikte sıklıkla karşılaşılan 'nefret söylemi'ne hasredilmiştir. Çağın epidemisi olarak da adlandırılan ve tanımlanması kadar tespiti de oldukça zor olan nefret söylemi pek çok farklı disiplinin alanına giren bir çalışma konusudur. Hukuk bilimini ilgilendiren nokta, nefret söyleminin ulusal ve uluslararası metinlerde nasıl tanımlandığı ile nefret söyleminin hak ve özgürlüklerle olan ilişkisidir. Nefret söylemi, içeriği itibarıyla ifade özgürlüğü ile yakından ilişkilidir. Nefret söylemi söz konusu olduğunda ifade özgürlüğünün akıbeti konusunda iki ana yaklaşım bulunmaktadır. Amerikan 'free speech' doktrini ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadının karşı karşıya geldiği bu nokta çalışmanın hareket noktasını oluşturmaktadır. İfade özgürlüğü, nefret söylemi karşısında sınırlandırılmalı mıdır? Sorunun cevabı olumlu ise bu sınırlandırma hangi durumlarda ve hangi ölçüde gerçekleştirilmelidir? Çalışmada bu sorunun yanıtı aranmakta ve muhtelif yargı organlarının ve uluslararası komitelerin ifade özgürlüğünün nefret söylemi sebebiyle sınırlandırılmasında kullandıkları kriterler açıklanmaktadır. Nihai amaç ise demokrasinin belkemiği olarak nitelendirilen ifade özgürlüğünün, dini temelli nefret söylemi karşısında 'ideal'e yakın sınırlandırma kriterinin ne olabileceğini ortaya koymaktır.Anahtar Kelimeler: nefret söylemi, ifade özgürlüğü, sınırlandırma, kriter, din

This study focuses on hate speech which is a widely encountered and debated issue particularly since the incredible growth of the internet phenomenon, increasing use of the social media platforms, varying types of print/broadcast media and the easy access thereto. Hate speech, also named as the epidemic of the century, is hard to define and detect and is an issue that falls within the framework of many different disciplines. Being one of these disciplines, law concerns itself about how hate speech is defined in national and international texts and its relation to human rights and fundamental freedoms. Hate speech, contextually, is deeply linked to free speech. When hate speech is at issue, two main approaches come into play regarding the solution to the free speech-hate speech dilemma. These approaches decide and affect the fate of free speech. This point where the American free speech doctrine and the jurisprudence of the European Court of Human Rights (European approach, in broad terms) come across, constitutes the focal point of this study. Should freedom of speech be restricted, and more specifically should hate speech be legally considered a legitimate reason in limiting free speech. If so, under which circumstances and to what extent should this restriction be applied? In this study, the answer to these questions are sought concurrently with the explanation of the criteria used by different judicial bodies and international organizations/committees. in the restriction of free speech based on hate speech. The ultimate goal is to come up with a solution to what might be the ideal criteria in limiting freedom of speech, a freedom without which a democracy, surely, can't be conceived.Keywords: Hate speech, freedom of speech, restriction, criteria, religion