İlkokul yöneticilerinin ve sınıf öğretmenlerinin çatışma çözme becerileri ile stresle başa çıkma yöntemleri arasındaki ilişki

Abstract

Çatışma, farklı fikirdeki bireyler arasındaki etkileşimin doğal ve kaçınılmaz bir sonucudur. Ortaya çıkan bu çatışmayı yönetim biçimi ise bu kaçınılmaz sonucun faydasını veya zararını ortaya koymaktadır. Çatışma ortamının meydana getirdiği en önemli çıktılardan birisi olan stres ise bireylerin üstesinden gelmesi gereken diğer önemli bir olgudur. Bu çalışmanın amacı, işi gereği çevresindeki bireyler ile sürekli çok boyutlu etkileşim içerisinde bulunan ilkokul yöneticileri ve öğretmenlerinin çatışma çözme becerileri ile maruz kaldıkları stres ile başa çıkma yöntemleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırma yedi coğrafi bölgede bulunan 14 ilkokulda görev yapan 47 ilkokul yöneticisi ile 191 ilkokul öğretmenini kapsamaktadır. Bu araştırmada, stresle başa çıkma yöntemlerini belirlemek için Aydın'ın (2008) geliştirdiği `Stresle Başa Çıkma Yöntemleri` ölçeği; çatışma çözme yöntemlerini belirlemek için ise Gümüşeli (2001) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `Çatışma Çözme Becerileri` ölçeği uygulanmıştır. Araştırma sonucunda veriler analiz edildiğinde, yönetici ve sınıf öğretmenlerinin stresle başa çıkma yöntemi olarak en fazla kendine güvenli yaklaşımı tercih ettikleri tespit edilmiştir. Bununla birlikte bekar yöneticilerin boyun eğici yaklaşımı, erkek ve 40-45 yaş aralığındaki yöneticilerin iyimser yaklaşımı daha fazla tercih ettikleri; evli öğretmenlerin çaresizlik yaklaşımı, erkek ve 46 yaş üzeri öğretmenlerin iyimser yaklaşımı, 21 ve üzeri hizmet süresi olan öğretmenlerin boyun eğici yaklaşımı ve Güney Doğu Anadolu Bölgesinde görev yapan öğretmenlerin çaresizlik yaklaşımını daha fazla tercih ettikleri sonucuna varılmıştır. Çatışma çözme becerilerine baktığımızda, gerek yöneticilerin gerek sınıf öğretmenlerinin çatışma çözme yaklaşımı olarak tümleştirme yaklaşımını tercih ettikleri görülmektedir. Bununla birlikte bekar ve Doğu Anadolu Bölgesinde çalışan yöneticilerin hükmetme yaklaşımını tercih ederken; 34-39 yaş aralığındaki ve 21 yıl üzeri hizmet süresi olan öğretmenlerin ödün verme yaklaşımını tercih ettikleri tespit edilmiştir.

Conflict is natural and inevitable conclusion of interaction of between the individuals who have different ideas. Management skill of this emergent conflict puts forward benefits or damages of this inevitable conclusion. Stress that is one of the most important outputs which is brought about by conflict environment.The purpose of this work is research of the relations in terms of different dimensions between conflict management skills and stress handling skills of elementary school managers and teachers who are exposed to continuously multi-dimension interaction with their environment because of working requirement. This study includes 47 elementary school managers and 191 elementary school teachers who serve 14 citys of seven geographic regions in Turkey. With the scope of this study, in order to determine stress coping styles and conflict handling skills, `Coping with Stress Styles` questionnaire, which it has been developed by Aydın (2008) and `ROCI-II Conflict Handling Skills` questionnaire, which it has been translated to Turkish by Gumuşeli (1999), has been applied to sample group. As a result of analysis; it has been detected that managers and teachers prefered primarly self-confident approach for coping with stress. At the same time; it has been concluded that submissive approach was prefered by single managers, optimistic approach by male and 40-45 years old range managers; helpless approach was prefered by married teachers, optimistic approach by male and 46 years above teacher, submissive approach by 21 years above service time and helpless approach was prefered by teachers who was served in South East Anatolia Region. When we look at the conflict handling skills; it has seen that both of managers and teachers have prefered collaboration approach as the most effective way for conflict handling. At the same time; it has been concluded that competing approach was prefered by single managers who were served in East Anatolia Region; accomodating approach was prefered by teachers who were 34-39 years old range and has 21 years above service time.