Meslek lisesi öğretmenlerinin iş yaşam kalitesine ilişkin algıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma, İstanbul Bağcılar ilçesinde, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin iş yaşam kalitesi ve örgütsel bağlılık düzeylerine ilişkin algılarının cinsiyet, yaş, medeni durum, branş, mesleki kıdem, çalıştığı okuldaki kıdem değişkenlerine göre değişip değişmediğini saptayarak bu değişkenler arasında ilişki olup olmadığını belirlemeyi amaçlamaktadır.Araştırmanın evreni, 2014-2015 eğitim- öğretim yılı İstanbul ili bağcılar ilçesinde yer alan meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise 3 kız meslek lisesi, 3 imam hatip lisesi, 7 endüstri meslek lisesi ve 5 ticaret meslek lisesinden olmak üzere toplam 18 meslek lisesinden seçkisiz eleman örnekleme yoluyla seçilen 307 öğretmen oluşturmaktadır.Araştırmada veri toplama aracı olarak `Kişisel Bilgi Formu`, `İş Yaşam Kalitesi Ölçeği` ve `Örgütsel Bağlılık Ölçeği` kullanılmıştır. Elde edilen veriler istatistik programında çözümlenmiştir. Meslek Lisesi öğretmenlerinin iş yaşam kalitesi ve örgütsel bağlılık düzeylerinin belirlenmesinde ölçeklerden alınan puanların aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri incelenmiştir. Araştırmaya katılan bireylerin sosyodemografik özellikleri bakımından farklılık gösterip göstermediğini test etmek için normal dağılan verilerde `t-testi` ve `one-way Anova` testi kullanılmıştır. Meslek lisesi öğretmenlerinin iş yaşam kalitesine ilişkin algıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki korelasyonların incelenmesi için `Parametrik` testlerde kullanılan `Pearson Momentler Korelasyon Katsayısı` testi kullanılmıştır. Örneklemi oluşturan bireylerin Sosyodemografik özelliklerinin belirlenmesi için `Frekans` analizi yapılmıştır. Yapılan analiz sonuçları; p=.05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir.Araştırmada elde edilen sonuçlar şöyledir: iş yaşam kalitesine ilişkin iş ile ilgili stres yaşamama, iş yerinde sorumluluk ve görev alma iş doyumu, yönetici desteği, teşvik etme derecesi ve becerilerin kullanımı boyutlarında `orta` düzeyde iş arkadaşlarıyla ilişkiler boyutunda ise `yüksek` düzeyde olduğu saptanmıştır. İş yaşam kalitesi ölçeğinden alınan toplam puanın aritmetik ortalaması, meslek lisesi öğretmenlerinin iş yaşam kalitesine ilişkin genel algılarının `orta` düzeyinde olduğu bulunmuştur. Araştırmada meslek lisesi öğretmenlerinin örgütsel bağlılığa ilişkin algılarının duygusal alt boyutunda `yüksek`; normatif ve devam alt boyutunda ise `orta` şeklinde olduğu saptanmıştır. Örgütsel bağlılık ölçeğinden alınan toplam puanın aritmetik ortalaması, meslek lisesi öğretmenlerinin örgütsel bağlılığına ilişkin genel algılarının `çok` düzeyinde olduğu saptanmıştır. Araştırmada örgütsel bağlılık ve iş yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi belirlemek için yapılan korelasyon analizi sonuçlara göre meslek öğretmenlerinin iş yaşam kalitesi ile örgütsel bağlılık puanları arasındaki ilişki, düşük düzeyde pozitif ve anlamlı düzeyde bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Meslek lisesi öğretmenleri, İş yaşam kalitesi, Örgütsel bağlılık

The study undertaken during the 2014-2015 educational year in the vocational high schools that are subsidiaries of the Ministry of Education on the district of Bagcilar, Istanbul aims to determine whether the perceptions of vocational high school teachers regarding the quality of work life and the organizational commitment levels change depending on the variables such as gender, age, marital status, major, seniority and seniority levels in their respective schools and to identify whether a relationship exists among these variables.The universe of the study was formed of vocational high school teachers working in on in the district of Bagcilar, Istanbul during the 2014-2015 educational year and the sample of the study consisted of 307 teachers selected through random sampling method from a total of 18 vocational high schools including; 3 vocational high school for girls, 3 imam hatip high schools, 7 industrial vocational high schools, and 5 trade vocational high schools.`Personal Information Form`, `Quality of Work Life Scale` and `Organizational Commitment Scale` were used as data collection tools in the study. Obtained data were analyzed using statistics program. Arithmetic means and standard deviation values obtained from scales were utilized in identifying the levels of quality of work life and organizational commitment. In order to determine whether there was a meaningful relationship between the demographic variables and quality of work and organizational commitment; 't-test' and 'one-way Anova' tests were used. In order to analyze the correlation between quality of work life and organizational commitment; 'Pearson Product Moment Correlation Coefficient' test was utilized. The results of the analysis displayed a significance level of p=.05.The results of the research identified that teachers in the study selected `I do not agree` in taking responsibility in the workplace, salaries, and extra attainment dimension, `I agree` in administrator support, taking responsibilities in work environment, job satisfaction, stimulation and skills use, the relationship with colleagues. Work related stress dimension in the general perceptions of quality of work life, the vocational high school teachers selected the expression of `undecided` in their general perceptions towards quality of work life. It was found that in the emotional dimension in the perceptions of vocational high school teachers regarding organizational commitment is `very`; whereas in the normative and continue sub-dimensions, it was found to be `medium`. It was observed that the general perceptions of the vocational high school teachers regarding organizational commitment were `very` from the arithmetic mean of the total score taken from Quality of Work Life Scale`. According to age variable, the perceptions of high school teachers as regards to organizational commitment showed meaningful difference in the sub-dimension of emotional commitment. Perceptions of vocational school teachers regarding organizational commitment showed no significant difference in any dimension according to the gender, education, marital status, and major variables, however, their perceptions regarding organizational commitments in the emotional commitment dimension were to be found significantly meaningful. The perceptions of vocational school teachers in regards to seniority in their schools did not show any significant difference in any variable size.In the research, a comparison of the correlation between organizational commitment and quality of work life has been done. According to the results obtained from this comparison, the correlation between organizational commitment and quality of work life scores in the vocational high teachers were positively and significantly low level.Key words: Vocational High School, Quality of work life, organizational commitment