Lise öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışlarının yordayıcısı olarak örgütsel sosyalleşme

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeylerinin, örgütsel vatandaşlık düzeylerinin anlamlı bir yordayıcısı olup olmadığını incelemektir. Yordalayıcı ilişkisel tarama modeli ile yürütülmüş olan araştırmanın evrenini 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Esenyurt İlçesinde bulunan 14 kamu lisesinde bulunan öğretmen ve yöneticiler oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan ölçek üç bölümden oluşmaktadır. Birincisi, ölçme araçları hakkında açıklayıcı kısa bilgi ile araştırmaya katılanlar hakkında bilgi toplamak amacıyla oluşturulan Kişisel Bilgi Formudur. Diğerleri öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme algılarını belirlemek amacıyla kullanılan Örgütsel Sosyalleşme Ölçeği ve Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algılarını belirleyebilmek için Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeğidir.Verilerin analizinde frekans, yüzde, ortalama, standart sapma, t-testi, one-way ANOVA, Tukey ve Scheffe testleri ile korelasyon ve regresyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre lise öğretmenlerinin örgütsel sosyalleşme düzeyleri genel puan ortalamaları çok katılıyorum düzeyinde iken en yüksek algıladıkları boyut amaç ve değer boyutu tamamen katılıyorum düzeyinde, en düşük algıladıkları boyut örgüt dili ve tarihi boyutu katılıyorum düzeyindedir. Lise yönetici ve öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık düzeyleri genel puan ortalamaları tamamen katılıyorum düzeyinde iken en yüksek algıladıkları centilmenlik ve yardımlaşma boyutlarında tamamen katılıyorum düzeyinde, en düşük algıladıkları sivil erdem boyutu çok katılıyorum düzeyindedir.Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme ve örgütsel vatandaşlık düzeylerine ilişkin görüşleri demografik bilgilere göre incelenmiş, öğretmenlerin cinsiyet, medeni hal, yaş, görev, eğitim durumu, hizmet süresi, teneffüslerini nerede geçirdikleri değişkenlerine göre; Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeylerinde cinsiyet, medeni hal, yaş, görev, eğitim durumu, hizmet süresi değişkenlerinde anlamlı fark bulunmuş, öğretmenlerin teneffüslerini nerede geçirdiği değişkeninde anlamlı farklılık bulunmamıştır. Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık düzeylerinde cinsiyet, görev, teneffüslerini nerede geçirdikleri değişkenlerinde anlamlı farklılık bulunmuş, hizmet süresi, eğitim durumu, yaş ve medeni hal değişkenlerinde anlamlı fark bulunamamıştır. Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeyleri ölçeğinin mesleki yeterlik, kişilerarası ilişkiler, örgüt tarihi ve dili, örgüt politikası, örgütsel amaç ve değerlere uyum düzeyi ile örgütsel vatandaşlık düzeyleri ölçeğinin centilmenlik, vicdanlılık, sivil erdem ve yardımlaşma boyutları arasında orta düzeyde pozitif ilişki olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeyinin, örgütsel vatandaşlık düzeylerini olumlu yönde ve orta düzeyde yordadığı görülmüştür.

The aim of this reserch is examining whether organizational socialization levels of teachers are meaningful predictors of organizational citizenship levels. It constitutes teachers and administrators with 14 public high schools in the province of Esenyurt in the academic year 2015-2016. The scale used in the research consists of three parts. The first is the Personal Information Form, which is a brief description of the measurement tools and information on the participants involved in the survey. Organizational Socialization Scale and Organizational Citizenship Behavior Scale to determine perceptions for teachers' organizational citizenship behaviors. The opinions of teachers about organizational socialization and organizational citizenship levels were examined according to demographic information and according to variables of teachers' gender, marital status, age, duty, education status, service period, There was a significant difference in the organizational socialization levels of the teachers in terms of gender, marital status, age, duty, education status, service duration variables, and there was no significant difference in the variables where the teachers spend their breaks. There was a significant difference in the variables of the teachers' gender, duty, and residence in the levels of organizational citizenship, and there was no significant difference in the duration of service, educational status, age and marital status. It was found that the level of organizational socialization of teachers' scale was positively correlated with gender, conscientiousness, civic virtue and cooperation dimensions in terms of professional competence, interpersonal relations, organizational history and language, organizational policy, level of alignment with organizational goals and values and level of organizational citizenship. It has been seen that the level of organizational socialization of teachers is positively and moderately predictive of organizational citizenship levels.Data were analyzed using correlation, regression analysis with frequency, percent, mean, standard deviation, t-test, one-way ANOVA, Tukey and Scheffe tests. According to the results obtained from the research, the organizational socialization levels of the high school teachers are at the level of agreeing with the general points, while the dimension that they perceive the most is at the level of agreeing fully with the dimension of purpose and value, and the lowest level is the level of organization and history. The level of organizational citizenship of high school administrators and teachers are at the level of fully agreeing the overall score, while the level of civic virtue which they perceive the most is at the level of fully participating in gender and cooperation dimension.