Koruyucu aile uygulamaları ve sonuçları: İstanbul örneği

Abstract

Korunma ihtiyacı olan çocuklar her toplumda var olmuş ve toplumlar bu çocuklar için kendi sosyo-kültürel ve ekonomik durumlarına göre çözümler üretmişlerdir. Bu çözümler incelendiğinde; çocuğun kendi ailesi, akrabaları ve yakınları yanında desteklendiği aile odaklı çözümlerin yanında, çocuğun aile ortamından alınarak kendisi ile benzer durumda olan diğer çocuklarla birlikte korunduğu kuruluş bakımı hizmetlerinin sunulduğu görülür. Bu hizmetleri aile odaklı olan ve aile odaklı olmayan hizmetler olarak iki ana kategoriye ayırabiliriz. Tarihi seyrine baktığımızda; geleneksel toplumlarda öncelikle aile odaklı hizmetler ağırlıklı iken, gelişmiş toplumlarda öncelikle aile odaklı olmayan hizmetler ağırlık kazanmıştır. Günümüze geldikçe; durum bunun tam tersi yönde değişim göstermiştir.Türkiye'de özellikle de 2012 yılından sonra aile odaklı hizmetlerin artırılması yönündeki mevzuat ve politika değişiminin bir sonucu olarak aile odaklı hizmetler hızla artmaktadır. Aile odaklı hizmet modellerinin en önemlilerinden biri olan koruyucu aile hizmet modeli bu araştırma kapsamında ele alınmıştır. Çalışma Türkiye için iyi bir örneklem olduğu düşüncesinden hareketle, her sosyo-kültürel ve ekonomik seviyeden ailelerin yer aldığı İstanbul ilinde gerçekleştirilmiştir. Geçerli kabul edilen 225 anket ile koruyucu ailelerden ve koruyucu aile biriminde çalışan 10 sosyal çalışma görevlisinden bilgi toplanmıştır. Çalışma ile yaygınlaşmakta olan koruyucu aile hizmet modelinin güçlü ve zayıf yönleri tespit edilip, uygulamada edinilen tecrübelerle birleştirilerek bu hizmet modelinin nitelikli bir şekilde daha çok yaygınlaşması için yapılması gerekenler ortaya konmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Koruyucu aile, korunma ihtiyacı olan çocuk, korunmaya muhtaç çocuk, koruyucu aile uygulamaları, koruyucu aile eğitimi.

Children in need of protection have been present in every society, and societies have configured arrangements for these children according to socities particular socio-cultural and economic conditions. When these arrangements are examined, apart from the family oriented resolutions in which the child is supported within their own family, relatives and kinsmen; institution care services can be observed, in which the child is protected along with those who bear a similar condition. These services can be categorized in two; as family-oriented and non family-oriented services. Looking at the historical context; in traditional societies family-oriented services are more commonly practiced, whereas in developed socities non family-oriented services are primarily exercised. When we look at present, it can be observed that this model has been changing on the contrary.In Turkey, remarkably after 2012, as a consequence of legislation and policy change in order to increase family oriented services; these services has been more frequently implemented. One of the most prominent family oriented service models; foster family care has been examined in detail in scope of this research. This study has been realized in city of Istanbul containing families of all socio-cultural and economic strata; which is considered as a valid sample for Turkey case. The data for this study is collected via 225 questionnares filled out by foster families and 10 face to face interviews carried out with social workers laboring in the foster family department. The number of questionnares accepted as valid is 225. This study aims to detect strength and weaknesses of the foster family service model that is becoming widespread in order to prevail this service model more efficiently, meanwhile benefiting from the experiences gained from its execution.Keywords: Foster family, foster care, child in need of protection, foster family practices, foster family training.