Okul yöneticileri ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ve motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Eğitim sisteminin hedeflediği amaçlara ulaşabilmesi için eğitim kurumlarında görev yapan yöneticilerin ile öğretmenlerin, tutum ve davranışlarının, örgütsel adalet algıları ve motivasyon düzeylerinden etkilenmesi, araştırmaya itici güç oluşturmuştur. Bu araştırmanın amacı, okul yöneticileri ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ve motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, okul yöneticileri ile yöneticilik deneyimine sahip olan öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki kişisel değişkenler çerçevesinde belirlenmeye çalışılmıştır.Araştırmanın örneklemini, 2015-2016 eğitim-öğretim yılı İstanbul ili Pendik ve Sancaktepe ilçelerine bağlı okullarda görev yapan 200 öğretmen ve okul yöneticisinden oluşturmaktadır. Örneklem, basit seçkisiz örnekleme yoluyla seçilmiştir. Araştırmada veri toplama araçları olarak `Örgütsel Adalet Ölçeği`, `Motivasyon Ölçeği` ve `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. Elde edilen veriler, SPSS 15.0 paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Örgütsel Adalet ve Motivasyon Ölçeklerin alınan puanlar için betimleyici istatistik ve aralarındaki ilişkiye yönelik korelasyon analizi yöntemi kullanılmıştır. Ardından örneklem grubunun ölçeklerden aldıkları puanlar ile demografik özellikleri arasındaki analizlerde; iki gruplu karşılaştırmalar için t testi, ikiden çok gruplar için tek yönlü varyans analizi (ANOVA), çoklu karşılaştırmalar için Post-Hoc test olarak Scheffe testinden yararlanılmıştır. Bu testlerden elde edilen verilere yönelik tablolar oluşturulmuştur. Araştırmanın elde edilen bulgulara göre; okul yöneticileri ile yöneticilik deneyimine sahip olan öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile motivasyon düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Yapılan fark testleri sonucunda katılımcıların bir kısmında bazı demografik değişkenlere ait alt boyutlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamış olup bir kısmında anlamlı farklılık (p<0.05) tespit edilmiştir. Okul yöneticileri ve onların yardımcıları olan katılımcıların, örgütsel adaletin alt boyutundan aldıkları puanlar arasında anlamlı farklılık bulunamazken; yöneticilik deneyimine sahip öğretmen katılımcıların örgütsel adaletin alt boyutlarına ait puanlarının okul yöneticisi ve yardımcılarından anlamlı düzeyde daha düşük olduğu bulunmuştur. Katılımcıların görev durumlarına göre motivasyon ölçeğinden alınan puanlar incelendiğinde ise: yöneticilik deneyimine sahip öğretmen katılımcıların motivasyonun içsel benlik alt ölçeğine ait puanlarının okul yöneticisi yardımcılarına göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu ve katılımcıların diğer alt ölçeklerden aldıkları puanlar açısından ise anlamlı farklılığın olmadığı tespit edilmiştir. Bu bulgular, literatür çerçevesinde yorumlanarak araştırmacılara ve uygulamacılara yönelik olarak öneriler geliştirilmiştir.Araştırmanın en dikkat çekici sonucu olduğu düşünülen; öğretmenlerin örgütsel adalet algısının diğer gruplara kıyasla düşük olmasından hareketle, okulların yöneticilerini belirlemeye yönelik etkili eğitim politikaları geliştirilebilir. Geliştirilecek yönetici belirleme politikaları, öğretmen ve okul yöneticilerinin örgütlerine yönelik adalet algıları ve motivasyon düzeyleri üzerinde olumlu etki sağlayacağı düşünülmektedir.Anahtar sözcükler: Örgütsel adalet, motivasyon, okul yöneticisi, öğretmen

The fact that the attitudes and behaviors of the administrators and teachers working in the educational institutions are influenced by the perceptions and motivation levels of organizational justice in order to reach the aims that the education system aims for has created the driving force for the research. The aim of this research is to examine the relationship between school administrators and teachers' organizational justice perceptions and motivation levels. For this purpose, the relationship between organizational justice perceptions and motivation levels of teachers who have managerial experience with school administrators has been tried to be determined within the framework of personal variables.The sample of the research consists of 200 teachers and school administrators working in the schools affiliated to Pendik and Sancaktepe districts of Istanbul province in the academic year of 2015-2016. The sample was selected by simple unselected sampling. `Organizational Justice Scale`, `Motivation Scale` and `Personal Information Form` were used as data collection tools in the research. The obtained data were analyzed by SPSS 15.0 package program. Descriptive statistics and correlational analysis method between them were used for the scores of Organizational Justice and Motivation Scales. Then, in the analyzes between the scores of the sample group and their demographic characteristics; One-way analysis of variance (ANOVA) for multiple groups, and the Scheffe test as a post-hoc test for multiple comparisons. Tables for the data obtained from these tests were prepared.According to the findings of the study; There was no significant relationship between organizational justice perceptions and motivation levels of teachers having managerial experience with school administrators. As a result of the difference tests, no statistically significant difference was found between sub-dimensions of some demographic variables in some of the participants and significant difference (p <0.05) was found in some of the participants.While there is no significant difference between school administrators and participants who are their helpers, the scores they receive from the sub-dimension of organizational justice; It was found that the scores of the sub-dimensions of the organizational justice of the teacher participants with managerial experience were significantly lower than the school administrators and their assistants. When the scores from the motivational scale according to the task status of the participants were examined: It was determined that the motivation of the teachers with managerial experience had significantly higher scores on the inner self scale than those of the school administrators, and there was no significant difference between the scores of the participants on the other subscales. These findings were interpreted in the literature and suggestions were made for researchers and practitioners.The most remarkable result of your research is thought to be; Educational policies can be developed to determine the administrators of schools in view of the fact that teachers' perception of organizational justice is low compared to other groups. The managerial appointment policies to be developed are important because teachers and school administrators will have a positive impact on the perceptions and motivation levels of their organizations.Key words: Organizational justice, motivation, school manager, teacher