Okul yöneticileri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticileri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, okul yöneticileri ile yöneticilik deneyimine sahip olan öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve tükenmişlik arasındaki ilişki kişisel değişkenler çerçevesinde belirlenmeye çalışılmıştır.Araştırmanın örneklemini, 2015-2016 eğitim-öğretim yılı İstanbul ili Pendik ve Sancaktepe ilçelerine bağlı okullarda görev yapan okul yöneticileri ve yöneticilik deneyimine sahip öğretmenler olmak üzere 243 kişiden oluşmaktadır. Örneklem, basit seçkisiz örnekleme yoluyla seçilmiştir. Araştırmada veri toplama araçları olarak `Örgütsel Bağlılık Ölçeği`, `Maslach Tükenmişlik Ölçeği` ve `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. Elde edilen veriler, SPSS 15.0 paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Örgütsel Bağlılık ve Tükenmişlik Ölçeklerinden alınan puanlar için betimleyici istatistik ve aralarındaki ilişkiye yönelik korelasyon analizi yöntemi kullanılmıştır. Ardından örneklem grubunun ölçeklerden aldıkları puanlar ile demografik özellikleri arasındaki analizlerde; iki gruplu karşılaştırmalar için t testi, ikiden çok gruplar için tek yönlü varyans analizi (ANOVA), çoklu karşılaştırmalar için Post-Hoc test olarak Scheffe testinden yararlanılmıştır. Bu testlerden elde edilen verilere yönelik tablolar oluşturulmuştur. Araştırmanın elde edilen bulgulara göre; katılımcıların, tükenmişlik ve örgütsel bağlılık düzeylerinin belirlenmesinde ölçeklerden alınan puanların aritmetik ortalaması ve standart sapma değerleri, korelasyon kat sayısı ve frekans değerleri incelenmiştir. Gruplar arasındaki farklılığı tespit etmek için Sceffe testi uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre yöneticilik deneyimine sahip öğretmenlerin, okul yöneticilerine göre tükenmişlik alt boyutlarından duygusal tükenme düzeylerinin yüksek olduğu, örgütsel bağlılık alt boyutunda duygusal bağlılık düzeylerinin ise düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Okul yöneticileri ile yöneticilik deneyimine sahip olan öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki göre ise; duygusal tükenme ile duygusal bağlılık, normatif bağlılık ve devamlılık bağlılığı arasındaki negatif yönde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Duyarsızlaşma ile duygusal bağlılık ve normatif bağlılık arasındaki ilişki negatif yönde, devamlılık bağlılık arasındaki ilişki ise pozitif yönde olduğu görülmüştür. Son olarak, kişisel başarı ile duygusal bağlılık, normatif bağlılık arasındaki ilişki pozitif yönde, devamlılık bağlılık arasındaki ilişki ise negatif yönde olduğu sonucuna varılmıştır. Bu bulgular literatür çerçevesinde yorumlanmıştır. Elde edilen veriler ışığında öneriler geliştirilmiştir.

The aim of this research is to investigate the relationship between organizational commitment and burnout of school administrators and teachers. In parallel with purpose, the relationship between organizational commitment and burnout of school administrators and teachers who have school administrations experience has been tried to be determined within the framework of personal variables.The sample of the research consists of school administrators and teachers teachers who have school administrations experience 243 working in schools affiliated to Pendik and Sancaktepe districts of Istanbul province in 2015-2016 education and intruction year. The sample was selected by simple random sampling. `Organizational Commitment Scale`, `Maslach Burnout Scale` and `Personal Information Form` were used as data collection tools in the research. The obtained data were analyzed by SPSS 15.0 packet program. Descriptive statistics and correlation analysis method between them were used for the scores obtained from Organizational Commitment and Burnout Scales. Then, in the analyzes between their demographic characteristics and the scores obtained form scales of the sample group; t- test for a cuople of groups, One-way analysis of variance (ANOVA) for multiple groups and it was benetited form the Scheffe test as a post-hoc test for multiple comparisons. Tables for the data obtained from these tests were prepared.According to the findings of the research, to determined the participants' level of bornout and organizational commitment, the arithmetic average of the scores obtained from the scales and standard deviations and correlation coefficient and frequency values were examined. Sceffe test was performed to determine differences between the groups.According to the findings obtained in the research, it was found that the teachers who had managerial experience had higher levels of emotional exhaustion from the burnout subscales than the school administrators and lower levels of emotional attachment to the organizational commitment subscale.Teachers who have managerial experience with school administrators based on the relationship between organizational commitment and burnout; motional exhaustion, emotional commitment, normative commitment, and continuity commitment. The negative relationship between affective commitment and normative commitment with depersonalization, the relationship between depersonalization and continuance commitment was seen as the positive direction. Finally, the emotional attachment with a personal achievement, positive relationship between normative commitment, continuance commitment to the relationship between personal success has concluded that there is a negative. These findings were interpreted in the framework of relevant literature. Suggestions have been developed as a result of the obtained data.