Tarih kaynağı olarak Şarkî Karahisar kadılığı 392 numaralı şer`iyye sicil defterinin veri analizi yöntemiyle değerlendirilmesi

Abstract

Şarkî Karahisar mahkemesine ait 392 numaralı defterin incelendiği bu çalışmada, belgelerin latinize edilmesinden öte, şer'iyye sicillerinin sistematik olarak ve bir veritabanı üzerinden mukâyeseli şekilde takip edilmesine olanak sağlayan bir yaklaşım geliştirmeye çalışılmıştır. Çalışmada, 1915-1925 tarihleri arasına ait 617 adet sicil kaydı incelenmiş ve belgeler üzerinden çeşitli analizler yapılmıştır. Osmanlı hukuk sistemi ve Şer'iyye sicilleri hakkında genel bilgiler verilmiş, daha sonra Şarkî Karahisar tarihine nüfus yapısına kısaca değinilmiştir. Özellikle usûle dair bölümde, bu çalışmanın incelemesinde hazırlanan veri tabanı ve veri modelleme yöntemi üzerinde durulmuştur. Söz konusu veritabanı üzerinden istatistiksel analizler yapılarak, konularına göre hükümler ayrıştırılmış, kronolojik olarak detaylandırılmıştır. Yıllara göre dava sayıları, dava konuları, dava içerikleri ve önemli olaylara yer verilmiştir. Yine veritabanının sağlamış olduğu imkanlarla 392 numaralı sicilde yer alan; isim, unvan, yer isimleri indexlerine yer verilmiştir. Son bölüme, 392 numaralı defterde yer alan 617 adet hükmün tam metnine yer verilerek çalışma neticelendirilmiştir.

In this study, which is the study of the book No. 392 of the Şarkî Karahisâr court, an attempt has been made to develop an approach that allows the tracking of religious court records registers systematically and in a comparative manner through a database, rather than only latinizing the documents. In the study, 617 records of between 1915 and 1925 were examined and various analyses were made on the documents. General information about Ottoman legal system and Islamic Courts registry is given, then the history and the demograhpic structure of Şarkî Karahisar is mentioned briefly.Particularly in the section of methodology, we have focused on the database and data modeling method that we have prepared in this study. Statistical analyses are made on the relevant database and the provisions are broken down according to the subjects and chronologically detailed. According to years, the number of cases, litigation matters, litigation content and important events were included. Again, with the capability that the database provides, indexes of names, titles, place names are included. In the last part, 617 pieces of the statement in the book number 392 were included in the full text and the study was concluded.