Okul yöneticilerinin çocuk haklarına yönelik tutumlarının belirlenmesi

Abstract

Çocukluk dönemi, insan hayatının en önemli dönemidir. Bu dönemde çocuğun bedensel, zihinsel ve duyuşsal gelişimi sağlanmaktadır. Kişilikli bireyler yetiştirebilmek için çocuklara hakları öğretilerek, bu haklarını kullanabildikleri ortamlar oluşturulmalıdır. Unutulmamalıdır ki geleceğin yetişkinleri olan çocukların kendi hak ve sorumluluklarını bilen, sağlıklı ve mutlu bireyler olarak yetiştirilmesi, toplumların parlak gelecekleri olması anlamına gelmektedir.Bu araştırmada okul yöneticilerinin çocuk haklarına yönelik tutumları çeşitli değişkenler açısından incelenmiştir. Çalışma okul müdürlerinin çocuk hakları ile ilgili farkındalıklarının arttırılmasını ve bu kavramın içselleştirilmesi bakımından önem taşıyacağı düşünülmektedir.Araştırmanın modeli tarama türü betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini İstanbul ili Arnavutköy ilçesindeki Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı ilkokul, orta okul ve liselerde görev yapan 69 okul müdürü ve 162 müdür yardımcısı oluşturmaktadır. Verilerin toplanması amacıyla Karaman-Kepenekci (2006) tarafından geliştirilen 'Çocuk Haklarına Yönelik Tutum Ölçeği' kullanılmıştır. Araştırmada toplanan veriler SPSS 18.0 paket programı kullanılarak çözümlenmiştir. Örneklemdeki bireylerin ölçek formundaki maddelerin her birinden almış oldukları puanların ortalamaları alınarak ölçek puanları elde edilmiştir. Ortalama puanlarının normallik dağılımı Kolmogorov-Smirnov testi ile sınanmıştır. Bu test sonucunda normal dağılım göstermediği belirlenmiştir. Bu nedenle analizlerde Mann Whitney U ve Kruskal-Wallis Testleri testleri kullanılmıştır.Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmış, yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin dört faktörden oluştuğu belirlenmiştir. Bu faktörler sosyal güvenlik hakkı, kötü muameleden korunma hakkı, aile ile birlikte yaşama hakkı ve risk altındaki çocukların hakları şeklinde isimlendirilmiştir. Araştırma sonucuna göre okul yöneticilerinin çocuk haklarına ilişkin genel tutum ortalamaları yüksek çıkmıştır. Okul yöneticilerinin tutumları cinsiyet, görev, çocuk sahibi olup olmama ve yaş değişkenlerine göre farklılaşmamaktadır. Medeni durum değişkenine göre risk altındaki çocukların hakları boyutunda anlamlı farklılık olduğu görülmektedir. Buna göre yöneticilerin çocuk haklarına yönelik tutumları bekar yöneticilerin tutumlarından daha yüksek çıkmıştır. Öğrenim durumu değişkenine göre sosyal güvenlik hakkı boyutunda anlamlı farklılık olduğu görülmektedir. Lisans mezunu okul yöneticilerinin tutumlarının lisansüstü mezunu okul yöneticilerine göre yüksek çıktığı belirlenmiştir. Çalışılan kurum değişkenine göre yaşama hakkı alt boyutunda anlamlı farklılık olduğu görülmektedir. Buna göre orta okulda görev yapan yöneticilerin çocuk haklarına yönelik tutumlarının diğer okullarda görev yapanlara göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Lisede görev yapan yöneticilerin tutumları ise en düşük düzeydedir. Yöneticilerin tutumları kıdem değişkenine göre yaşama hakkı alt boyutunda farklılaşmaktadır. Buna göre 11-15 yıldır görev yapan yöneticilerin tutumlarının, 6-10 yıldır görev yapan yöneticilerin tutumlarından daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Childhood is the most important and critical period of human life. During this period, besides children's mental and physical development, their personality is also formed. In order to raise solid people, children should be taught about their rights and environments which they can use these rights should be created. It should not be forgotten that if children, who are the adults of the future, are raised as healthy and happy individuals who know their rights and responsibilities, societies would have a bright future. This research investigates school managers' attitude towards children's rights in terms of several variables. It is believed that the study will be important to increase headmasters' awareness on universal children's rights and to internalize the concept. The research is a descriptive scan type study. The universe of the research consists of 69 headmasters and 162 deputy headmasters working at primary schools, secondary schools and high schools affiliated to Ministry of Education in Arnavutkoy, Istanbul. `Attitude Towards Children's Rights Scale`, developed by Karaman-Kepenekçi (2006), was used for the data collection. Data was analyzed by using SPSS 18.0 package program. Scale scores were obtained by calculating the average of the scores individuals got from each item on the scale form. Normality distribution of average scores were tested by using Kolmogorov-Smirnov test. As a result of the test, no normal distribution was detected. For this reason, Mann Whitney U and Kruskal-Wallis tests were used. Validity and reliability analyzes of the scale had performed and factor analysis revealed that the scale had four factors. According to the research result the right to social security, the right to protection from mistreatment, the right to live with the family the rights of children at risk. According to the result of the research school managers' attitudes towards children's rigths have been high school managers' attitudes don't differ according to gender duty, whether or not they have children and their age. It seen that there is a meaning full difference in the rights dimension of children at risk according to marital status variable. According to this research, the attitudes of married school managers' towards children's rights are higher than the attitudes of single school managers'. It is seen that there is a significant difference in the dimension of the rights to social security according to the educational status variable. The attitudes of the school managers', who were graduated from university, are higher than who were graduated of the master. It seen that the right tol ive differs significantly from the variable work institution sub-dimension. It was determined that the school managers' who working in secondary school had a higher attitude toward children's rights that school managers' who working in other schools. The attitudes of school managers' who working in high schools are the lowest level. The attitudes of the school managers' differ in the sub-dimension of the right tol ive according to seniority variable. It has been determined that the attitudes of the school managers' who have served for 11-15 years are higher than the attitudes of the school managers' who have seved for 6-10 years.