Okul müdürlerinin iletişim becerileri ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Araştırmada okul müdürlerinin iletişim becerilerinin okul iklimine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nicel yöntemlerden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, İstanbul ili Sultanbeyli, Tuzla ve Pendik ilçelerinde resmi okullarda görev yapan öğretmen ve müdür yardımcılarından oluşmaktadır. Bu evren içinden seçkisiz örneklem alma yolu ile belirlenen toplam 378 öğretmen örneklemi oluşturmuştur. Örneklem grubundaki öğretmen ve müdür yardımcılarından veri toplamak amacıyla kişisel bilgi formu, İletişim Yeterlikleri Ölçeği ve Okul İklimi Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 22 programı kullanılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Bulguların analizinde frekans ve yüzde dağılımları kullanılmış, ayrıca gruplar arası farkı belirlemede Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Bağımsız Gruplar t Testi, Kruskal Wallis-H Testi; hangi gruplar arasında farklılık olduğunu belirlemede Scheffe Testi ve Mann Whitney-U Analizi; gruplar arasındaki ilişkiyi belirlemede ise Korelâsyon Analizi uygulanmıştır. Görüşler arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı α < 0. 05 anlamlılık düzeyinde test edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlar şunlardır:Öğretmenlerin görevlerine ve öğrenim durumlarına göre okul müdürlerinde algıladıkları genel iletişim yeterlik düzeyleri toplam ölçek ile hiçbir alt boyutta anlamlı farklılık bulunmamıştır. Öğretmenlerin cinsiyetlerine göre okul müdürlerinde algıladıkları genel iletişim düzeyleri arasında Sosyal Rahatlık Yeterliliği Boyutunda anlamlı bir farklılık bulunurken toplam ölçek ile diğer alt boyutlarda anlamlı farklılık bulunmamıştır. Sosyal Rahatlık Yeterliliği Boyutunda erkeklerin kadınlara göre okul müdürlerini daha olumlu değerlendirdikleri görülmüştür. Öğretmenlerin kıdemlerine göre okul müdürlerinde algıladıkları genel iletişim düzeyleri arasında Sosyal Rahatlık Yeterliliği Boyutunda anlamlı farklılık bulunmazken toplam ölçeğin tüm alt boyutlarda anlamlı farklılık bulunmuştur. Söz konusu farklılığın toplam ölçekte 1-5 yıl kıdeme sahip olanlar ve 6-10 yıl kıdeme sahip olanlar ile 16 yıl ve üzeri kıdeme sahip olanlar arasında olduğu kıdemi az olan grupların okul müdürlerini daha olumlu değerlendirdikleri görülmüştür. Tüm alt boyutlarda da aynı sonuçlar görülmüştür. Okul müdürlerinin yaşlarına göre öğretmenlerin okul müdürlerinde algıladıkları genel iletişim düzeyleri arasında toplam ölçek diğer tüm alt boyutlarda anlamlı farklılık bulunmuştur. Söz konusu farklılığın toplam ölçekte 50 yaş ve üzeri olan grupla diğer gruplar arasında anlamlı farklılığın olduğu yaşı az olan bireylerin okul müdürlerini daha olumlu değerlendirdikleri görülmüştür. Tüm alt boyutlarda da aynı sonuçlar görülmüştür. Öğretmenlerin görevlerine göre okul iklimi algıları arasında samimiyet boyutunda anlamlı bir farklılık görülürken toplam ölçek diğer alt boyutlarda anlamlı farklılık bulunmamıştır. Samimiyet boyutunda müdür yardımcıları öğretmenlere göre okul iklimi daha olumlu değerlendirmişlerdir. Öğretmenlerin cinsiyetlerine, öğrenimlerine ve kıdemlerine göre okul iklimi algıları arasındaki toplam ölçek diğer alt boyutlarda anlamlı farklılık bulunmamıştır. Okul müdürlerinin yaşlarına göre öğretmenlerin okul iklimi algıları arasında Liderlik ve Etkileşim Boyutu ile Çatışma Boyutunda anlamlı bir farklılık görülürken toplam ölçek diğer alt boyutlarda anlamlı farklılık bulunmamıştır. Liderlik ve Etkileşim alt Boyutunda 40-49 yaş grubu ile 50 yaş ve üzeri olan grup arasında anlamlı bir farklılığın olduğu 40-49 yaşında olanların okul müdürlerinin daha olumlu değerlendirdikleri, yine Çatışma Boyutunda 40-49 yaşında olanların daha olumlu değerlendirdikleri 50 yaş ve üzerinde olan grubun okul müdürlerini daha çatışmacı gördükleri görülmüştür. İletişim Yeterlikleri Ölçeği ile Okul İklimi Ölçeği arasındaki Korelâsyonu belirlemek için yapılan korelâsyon analizi sonucunda çatışma boyutu dışında tüm alt boyutlarda pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Çatışma Boyutunun negatif maddelerden oluşması nedeniyle bu sonucun tutarlı olduğu söylenebilir. Bu sonuçlar dikkate alındığında öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin iletişim yeterliği arttıkça okul iklimi algısının da yükseldiği söylenebilir.

In this research it is aimed to find out the effects of school principals' communication competency on school atmosphere. At the research from quantitative methods relational screening model has been carried out. The target center of the research consists of teachers and administrators (vice principals) at public schools in the province of Pendik, Sultanbeyli and Tuzla (İstanbul). From these areas in total 378 teachers with random sampling have been chosen to form the group. In order to gather data from the teachers and administrators ( vice principals) sample group self description form, communication competence scala, school climate scala have been used. The data obtained from research have been analyzed and interpreted by using SPSS programme. In analyzing of findings frequency distribution and percentage distribution have been implemented also to identify the differences among groups one-way analysis of variance ( ANOVA), independent sample t test, Kruskal Wallis – H test; to identify among which groups there are differences Scheffe test and Mann Whitney- U Analyze; to detect the relation among groups Correlation Analyze have been carried out. To find out whether there is a meaningful difference in opinions a<0. 05 significance level has been used. Here are the findings of the research;In terms of the teachers' duties and learnings no meaningful difference has been found in total scale and sub-dimension at teachers' perception of principal's general communication scale level. While there is a meaningful difference in Social Comfort Competency Dimension at teachers' perception of principals' general communication scale level in terms of gender of teacher, there is no meaningful difference in total scale and in other sub-dimensions. At Social Comfort Competency Level, it has been found that men evaluate principals more positively in comparison to women. In terms of teachers' years of seniority although there has been no meaningful difference in Social Comfort Competency Dimension at teachers' perception of principals' general communication scale level, in total scale and in other sub-dimensions meaningful differences have been detected. It has been found that the difference is between the teachers at 1-5 years and 6-10 years and over 16 years of seniority. Teacher groups with lower years of seniority have evaluated the principals more positively. The same results have been found in all sub-dimensions. At teachers' perception of principals in terms of principal' age, meaningful differences have been found in total scale and in all other sub-dimensions at general communication scale level.It has been found that the difference in total scale is between teachers over 50 and other groups. Young teachers have evaluated principals more positively. The same results have been found in all sub-dimensions. With regard to teachers' duties there is a meaningful difference at the perception of school athmosphere in terms of sincerity however there is no meaningful difference in total scala and in other sub-dimesions. In terms of sincerity vice principals have evaluated school athmosphere more positevely in comparison to teachers. According to teachers' gender, education, and seniority no meaningful difference have been found in total scala and all of other sub-dimensions in terms of school athmosphere. In terms of school principals' age while there has been a meaningful difference in teachers' perception of school athmosphere at Leadership and Interaction than Conflict, no significant difference has been found in total scala and in other sub-dimensions. In sub-dimension of leadership and interaction, it has been figured out that there is a meaningful difference between aged 40-49 and aged over 50. Those who are aged between 40 - 49 have evaluated the principals more positively and in conflict dimension teachers aged 40-49 have evaluated principals positively, yet those who are over 50 assessed principals as more conflice based. Apart from conflict dimension, in all sub-dimensions positive meaningful relation has been found in the result of correlation analyses that has been carried out to determine the correlation between communication competency scala and school athmosphere scala. Since the conflict dimension consists of negative elements, we can say that this result is consistent. Taking into consideration these findings, it can be asserted that according to the teachers perception, as school principals' communication competence rises the perception of school atmosphere rises too.