Öğretmenlerin iş doyumunun yordayıcısı olarak örgütsel güven ve örgütsel destek algısı

Abstract

Bu araştırmada, öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel destek algılarının belirlenerek, bu değişkenlerin iş doyumu düzeylerini ne denli yordadığını saptamak amaçlanmıştır. Araştırmanın modeli, nicel araştırma modellerinden ilişkisel tarama modelidir. Araştırmanın evrenini 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Ankara ili Yenimahalle ilçesinde görev yapan resmi ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenleri oluşturmuştur. Basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle belirlenen 497 öğretmen örneklem olarak araştırmaya katılmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlere veri toplamak amacıyla ''Kişisel Bilgi Formu'', ''İş Doyum Ölçeği'', ''Örgütsel Güven Ölçeği'' ve ''Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği'' uygulanmıştır. Toplanan verilerin analizinde; betimsel istatistikler, t-testi, tek yönlü varyans-ANOVA, Pearson korelasyon, basit ve çoklu regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin iş doyumu seviyelerinin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Algılanan örgütsel destek, örgütsel güven ve örgütsel güvenin alt boyutlarının ise çoğunlukla düzeyinde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin iş doyumu düzeyi; cinsiyet, eğitim durumu, medeni hal ve branş değişkenlerine göre anlamlı fark göstermezken; yaş ve hizmet yılı değişkenlerine göre anlamlı fark görülmüştür. Buna göre 25-29 yaş ve 50+ yaş grubuna dahil öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri, 30-35 yaş, 36-40 yaş ve 41-49 yaş gruplarına dahil öğretmenlerden daha yüksektir. Yine hizmet süresi 0-4 yıl ve 20+ yıl aralığında olan öğretmenlerin iş doyumu düzeyi, 5-9 yıl, 10-14 yıl ve 15-19 yıl aralığındaki öğretmenlerden daha yüksektir. Öğretmenlerin algıladıkları örgütsel destek düzeyi; cinsiyet ve eğitim durumu değişkenlerine göre anlamlı fark göstermezken; medeni hal, branş, yaş ve hizmet yılı değişkenlerine göre anlamlı fark göstermektedir. Buna göre bekar öğretmenler evli öğretmenlerden, sınıf öğretmenleri ise branş öğretmenlerinden daha yüksek örgütsel destek algısına sahiptir. Ayrıca yaş aralığı 25-29 yaş ve 50+ yaş olan öğretmenler yaş aralığı 30-35 yaş, 36-40 yaş ve 41-49 yaş olan öğretmenlerden; hizmet yılı 0-4 yıl ve 20+ yıl olan öğretmenler hizmet yılı 5-9 yıl, 10-14 yıl ve 15-19 yıl olan öğretmenlerden daha yüksek örgütsel destek algısına sahiptir. Öğretmenlerin örgütsel güven ve alt boyutları olan yöneticiye güven ve paydaşlara güven düzeyi, cinsiyet değişkenine göre anlamlı fark göstermezken, meslektaşlara güven boyutunda erkek öğretmenler kadın öğretmenlerden daha fazla güvene sahiptir. Eğitim durumu değişkeni sadece paydaşlara güven boyutunda anlamlı fark göstermekte, lisans mezunu öğretmenler lisansüstü mezunu öğretmenlerden daha fazla güven hissetmektedir. Branş değişkenine göre örgütsel güven ve yöneticiye güven düzeyi farklılaşmakta, sınıf öğretmenleri branş öğretmenlerine göre daha fazla güven hissetmektedir. Medeni hal örgütsel güven ve alt boyutlarında ayırt edici etkiye sahip değildir. Yaş ve hizmet yılı değişkenleri ise örgütsel güven ve alt boyutlarında anlamlı fark yaratmaktadır.İş doyumu ve algılanan örgütsel destek arasında anlamlı, pozitif yönde ve orta düzeyde ilişki vardır. İş doyumu ile örgütsel güven, yöneticiye güven, meslektaşlara güven ve paydaşlara güven arasında anlamlı, pozitif yönlü ve orta düzeyde ilişki vardır. Araştırma verilerine göre algılanan örgütsel destek iş doyumunun anlamlı bir yordayıcısıdır. Örgütsel güven, yöneticiye güven ve meslektaşlara güven iş doyumunun anlamlı bir yordayıcısı iken paydaşlara güven iş doyumunun anlamlı bir yordayıcısı değildir.

In this research, by defining the teacher's level of organizational trust rates and organizational support perception, it is aimed to find out how those factors forerun job satisfaction rates. Relational survey of quantitative research method was used in the study. Official primary school, middle school and high school teachers that located in Ankara province Yenimahalle district in 2017-2018 education year formed study's universe. 497 teachers, appointed with primitive random sampling method, participated in the study as a sample. To collect data ''Personal Information Form`, `Job Satisfaction Scale`, `organizational Trust Scale` and `Perceived Organizational Support Scale` applied to the participant teachers. Descriptive statics, t-test, sole directional varyans-ANOVA, and Pearson correlation analysis were used in the analysis of collected data.In the result of the research, it is retained that teachers' job satisfaction rates are in the middle level. It is seen that perceived organizational support, organizational trust, and organizational trust sub-dimensions are in mostly rate. While teachers' job satisfaction rate does not significantly change according to gender, education, marital status, and branch factors, significantly changing according to age and service year factors. According to this, teachers' job satisfaction rate who are in 25-29 ages old and 50 ages groups are higher than teachers who are in 30-35 ages, 36-40 ages and 41-49 ages groups. Again, teachers' job satisfaction rates whose service years are between 0-4 years and 20 years higher than teachers who are between 10-14 and 15-19 ages. While teachers' perception of organizational rate does not show a significant change in the aspect of gender and education degree, it shows significant changes in the aspect of marital status, branch, age, and service years factors. According to this while single teachers have higher organizational support perception than married teachers, form teachers have higher organizational support than branch teachers. In addition, the teachers with 25-29 ages old and 50+ age have higher organizational support perception than the teachers who are 30-35 ages old, 36-40 ages old and 20 ages old and the teachers whose service years are between 0-4 years and 20 years have higher organizational support perception than those teachers who have 5-9 years, 10-14 years and 15-19 years. While teachers' organizational trust and trust to managers and trust to stakeholders that have sub-dimensions do not show significant changes in respect of gender factor, in the field of trust to colleagues, male teachers have more trust than woman teachers. Education degree factor only shows a significant change in stakeholders, license graduated teachers feel more trust than the teachers who have master's degree. Organizational trust and trust to the manager differ in the aspect of branch factor, form teachers feel more trust than branch teachers. Marital status does not have any distinctive effect on organizational trust and sub-dimensions. Age and service year factors make a significant change in the aspect of organizational trust and sub-dimensionsThere is a significant, positive oriented and middle degree relationship between job satisfaction and perceived organizational support. There is a positive oriented and middle degree relationship between job satisfaction and organizational trust, trust to the manager, trust to colleagues and trust to stakeholders. According to research, while data perceived organizational support is a precursor of job satisfaction. Organizational trust, trust to the manager, trust to colleagues is a significant precursor of job satisfaction, trust to stakeholders is not a significant precursor of job satisfaction.