Okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile öğretmenlik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile öğretmenlik tutumları arasındaki ilişki araştırılmıştır. Araştırmada, okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ve öğretmenlik tutumlarının yaşa, mezuniyete, mesleki kıdeme, görev yapılan okul türüne, çalışma durumuna, eğitim verilen yaş grubuna, sınıftaki öğrenci sayısına göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir.Araştırma ilişkisel tarama modelinde yapılmıştır. Araştırmanın çalışma evreni 2017-2018 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Küçükçekmece ilçesinde görev yapan okul öncesi öğretmenlerinden, çalışma grubu bu okullarda görev yapan 264 okul öncesi öğretmeninden oluşmuştur.Araştırmada ölçme aracı olarak kişisel bilgi formu, okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlik inançlarını belirlemek için `Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öz Yeterlik İnançları Ölçeği`, öğretmenlik tutumlarını belirlemek için `Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öğretmenlik Tutumları Ölçeği` kullanılmıştır. Elde edilen veriler bağımsız gruplar t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Pearson Çarpım Moment Korelasyon ve regresyon analizi ile çözümlenmiştir.Araştırmada öğretmenlerin öz yeterlik inançlarına tamamen, öğretmenlik tutumlarından ise demokratik tutuma sahip oldukları görülmüştür. Öğretmenlerin öz yeterlik inançları yaş, mesleki kıdem, öğrenci sayısı değişkenleri açısından anlamlı farklılaşmazken; eğitim durumu, görev yapılan okul türü, çalışma durumu, eğitim verilen yaş grubu değişkenlerine göre farklılık göstermektedir. Bu farklılıklar öğretmenlerin öz yeterlik inançları ölçeğinin aile katılımı alt boyutunda öğretmenlerin eğitim düzeyine göre yüksek lisans mezunu öğretmenlerin lisans mezunu öğretmenlere göre öz yeterlik inançlarının daha yüksek olduğu yönündedir. Öz yeterlik inançları ölçeğinin planlama, öğrenme ortamlarının düzenlenmesi, sınıf yönetimi alt boyutları ve öz yeterlik ölçek toplamında ön lisans mezunu öğretmenlerin lisans mezunu öğretmenlerden öz yeterlik inançları daha yüksektir. Öz yeterlik inançları ölçeğinin öğrenme öğretme süreci, aile katılımı, planlama, öğrenme ortamlarının düzenlenmesi alt boyutları ve öz yeterlik ölçek toplamında çalışılan okul türüne göre bağımsız anaokulunda görev yapan öğretmenlerin ilkokul bünyesinde bulunan anasınıfı öğretmenlerinden öz yeterlik inançları daha yüksektir. Öz yeterlik inançları ölçeğinin planlama, öğrenme ortamlarının düzenlenmesi, sınıf yönetimi alt boyutları ve öz yeterlik ölçek toplamında çalışma şekline göre sözleşmeli veya ücretli öğretmenlerin kadrolu öğretmenlerden öz yeterlik inançları daha yüksektir. Öz yeterlik inançları ölçeğinin aile katılımı alt boyutunda çalışılan yaş grubuna göre 3 yaş grubu öğrencilere eğitim veren öğretmenlerle 4 ve 5 yaş grubuna eğitim veren öğretmenlerden, 4 yaş grubu öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin 5 yaş grubu öğrencilere eğitim veren öğretmenlerden öz yeterlik inançları daha yüksektir. Okul öncesi öğretmenlerinin öğretmenlik tutumlarının yaş, mezuniyet, mesleki kıdem, görev yapılan okul türü, çalışma durumu, eğitim verilen yaş grubu, öğrenci sayısı değişkenleri açısından anlamlı farklılık bulunmamıştır.Okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile demokratik öğretmenlik tutumları arasında düşük düzeyde pozitif yönde anlamlı; aile katılımı öz yeterlik inançları ile otokratik öğretmenlik tutumları arasında düşük düzeyde negatif yönde anlamlı; boşvermiş öğretmenlik tutumları arasında düşük düzeyde negatif yönde anlamlı bir ilişki vardır.Okul öncesi öğretmenlerinin öğrenme süreci, aile katılımı ve genel olarak öz yeterliklerine ilişkin demokratik öğretmenlik tutumlarını pozitif yönde, otokratik ve boşvermiş öğretmenlik tutumlarını negatif yönde yordamaktadır. Okul öncesi öğretmenlerinin iletişim becerileri, planlama, öğrenme ortamlarının düzenlenmesi ve sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlikleri demokratik öğretmenlik tutumlarını pozitif yönde, boşvermiş öğretmenlik tutumlarını negatif yönde yordamaktadır.

This study examined the relationship between preschool teachers' self efficacy beliefs and their teaching attitudes. In the study, it was examined whether preschool teachers' self efficacy beliefs and their teaching attitudes change according to their age, graduation, professional seniority, the type of the school they are working at, working conditions, the age group they are teaching, the number of the students in their classes, the relationship between preschool teachers' self efficacy beliefs and their teaching attitudes.The research was carried out using a correlational survey model. The target population of the study is the preschool teachers working in Küçükçekmece district, İstanbul Province, in 2018-2019 academic year, the working group is 264 preschool teachers working at these schoolsIn the research, as the assessment instruments; 'Personal Information Form', to identify preschool teachers' self efficacy beliefs 'Preschool Teachers' Self efficacy Beliefs Scale', and to determine teaching attitudes 'Preschool Teachers' Teaching Attitudes Scale' were used. The obtained data was analyzed using independent groups t test, one-way analysis of variance (ANOVA) and Pearson multiplication moment correlation analysis.The study indicated that the teachers have high sense of self efficacy and democratic teaching attitudes. It was observed that significant relationship exist between self efficacy beliefs and graduation, the type of the school they are working at, working conditions, the age group they are teaching variables whereas no significant relationship was observed between self efficacy beliefs and age, professional seniority, the number of the students variables. In parent involvement, compared to graduate teachers, the postgraduate teachers; have higher sense of self efficacy; in planning, arranging the learning environment, classroom management and in self efficacy scale, compared to graduate teachers, associate degree teachers ; in teaching-learning process, parent involvement, planning, arranging learning environment and in self efficacy scale, compared to the teachers working at preschools built in primary schools, the teachers working at independents preschools; in planning, arranging learning environment, classroom management and in self efficacy scale, compared to staff teachers, contractual and substitute teachers; in parent involvement, compared to the teachers teaching to 4 and 5 years old groups, the teachers teaching to 3 years old groups, compared to the teachers teaching to 5 years old groups, the teachers teaching to 4 years old groups have higher sense of self efficacy.It is observed that there is no significant difference between the preschool teacher teaching attitudes and age, graduation, professional seniority, the type of the school they are working at, working condition, the age group they are teaching, the number of the students variables.There is low level of positive significant relationship between the preschool teachers self efficacy beliefs and their democratic teacher attitudes; low level of negative significant relationship between parent involvement self efficacy beliefs and autocratic teaching attitudes; low level of negative relationship between uncaring teaching attitudes.