Anonim şirketler islam hukukuna uyarlanması-alternatif bir model-

Abstract

İslam İktisadı konusu, yaklaşık elli yıldır iktisat ilmi içersinde önemli bir yer tutmuştur. İslam İktisadı uygulamalarında, bu görüşü destekleyenler olduğu gibi karşı çıkan görüşler de vardır. Bu yeni ilim alanında yayınlanmış yüzlerce makale, kitap ve araştırma yapılmştır. Bu tez, günümüzde islam iktisadı uygulamalarının bir bölümünde ele alınmıştır. Ele alınan konuların başında anonim şirketleri gelir. Anonim şirketler kuruluş amaçları ve kuruluş sözleşmeleri, şirketlerin işleyişi ve anlamları incelenmiştir. Anonim şirketlerin karşılaşacağı riskler nasıl bertaraf edilir, risklere karşı hangi önlemler alınabilir. Bunların yanında şeri esaslara uygun olup olmama konusu ihtilaflı bir konu olmuştur. Bu tezde şirketlerin İslami esaslara uygun hale getirilmesinin kriterleri araştırılmıştır. Bu tezde bazı neticelere varılmıştır:İslami kurallar ve şeri hükümler çerçevesinde kişiler, mülkiyet haklarını korumak ve çoğaltmak hakkına sahiptir.Sözleşmelerdeki asıl olan mubahtır sözü, şeri bir hüküme dayanmamaktadır.Günümüzdeki fıkıhçılar arasında anonim şirketler konusu da ihtilaflıdır. Ağırlıklı olan görüş şeri olmadığı yönündedir.Sonuç olarak, Anonim şirketi maliyet hesaplar riskine karşı korunmak için mülkiyete dayalı veya hizmete dayalı şirket haline dönüştürülmelidir.

Almost half a century has passed since modern economics in its various dimensions was first viewed and subjected to discussions from Islamic angle. This endeavour to mould modern economics on Islamic pattern has expanded to a great extent during the last half a century. Experts and scholars have written hundreds of research papers on almost all the issues related to economics with critical overtones. One significant issue in the field of economics is `Joint Stock Venture`. From Islamic point of view, it has been supported by some scholars and also some others opposed it. The topic selected for this research is the controversy over `Joint Stock Venture` and its expected risks with a view to making a critical analysis of arguments advanced by both its supporters and opponents, besides taking into consideration conditions to convert `Joint Stock Venture` into Islamic one. The conclusions this thesis reached may be summarized as: (1) property development must strictly be in accordance with Islamic rules based on Islamic law; (2) statement that `contracts are originally permitted` seems to have not been derived properly from Islamic law; (3) verily, the issue of joint stock venture is controversial among contemporary scholars; what is preferable here is that this practise is un-Islamic, and it is supported by evidence; and lastly (4) there is a possibility of hedging to reduce the numerical risk of joint stock venture through converting the practise into jointly owned properties or loss and profit sharing venture.