El-çarpurdî ve el-muğnî adlı eseri

Abstract

El-Çarpurdî, hayatı boyunca ilim tedrisatı ile iştigal etmiş halk ve devlet nezdinde zamanının ilmi çalışmalarında otorite ve referans bir konuma sahipti. Özellikle usul ilimleri ve aklî ilimlerde yüksek tahsil ve beceri sahibi olması, el-Beyzâvî gibi bir âlime öğrenci olması ve eserlerine şerh yazması, aynı zamanda ez-Zemahşerî gibi bir âlime reddiyeler yazmış olması ilimde derin ve özgün bir şahsiyet olduğunun bir vesikasıdır.Arap Dili gramer çalışmalarında ve diğer ilimlerde selefleri ile yakın bir ilişki kuran el-Çarpurdî'nin, Sibeveyh, ez-Zemahşerî ve İbnü'l-Hâcib müktesabatına ciddi anlamda hâkim olduğu görülmektedir. Bu çalışmamızda el-Çarpurdî ve onun nahvî birikiminin bir ürünü olan el-Muğnî adlı eserini ele aldık. Bu nadide eser neredeyse tüm nahiv konularını veciz ve kolaylaştırılmış ibaresi ile okuyucuya sunmaktadır.Araştırmamız, giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde tezimizin konusu, kapsamı, amacı, önemi kaynakları ve önceki çalışmaları üzerinde durulmaktadır. İlk bölümde el-Çarpurdî'nin hayatına ve el-Muğnî adlı eserine dair geniş bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölümde ise el-Çarpurdî'nin, esere dair menheci, üslubu, muhtevası, nahvî söylemi, istişhâd yöntemi, terimleri ve görüşleri ele alınmıştır.

Al-Charpurdî, who was engaged in the scientific pursuit of knowledge and education throughout his life, had an authority and reference position in the scientific studies of his time before the people and the state. The fact that he had a high education and skill especially in methodological/procedural and rational sciences, being a linguistic student of al-Bayzâwî and writing commentaries on al-Baydawî's works and writing rejections to linguistic ez-Zamakhsharî are all credentials showing that he had a deep and authentic personality in science.Al-Charpurdî, who established a close relationship with his predecessors in Arabic Language grammatical studies and other sciences, it is seen that he has a significant mastery of the adventure of Sibawayh, ez-Zamakhsharî and Ibn Hâjib. In this study, we discussed the book named al-Mughnî, which is a product of al-Charpurdî and his accumulations of knowledge in Arabic Grammar. This rare and precious work presents almost all Arabic Grammar topics with a terse and facilitated phrase.Our research consists of an introduction, two chapters and a conclusion. In the introduction part, the subject, scope, aim, importance of our thesis are emphasized as well as resources and previous studies. In the first chapter, extensive information is given about the life of al-Charpurdî and his book/work al-Mughnî. In the second chapter, didactic style, methodology, content, grammatical discourse, referencing method, terms and views that al-Charpurdî utilized in the book are discussed.