Ebeveynlerin bilişsel esneklik ve mükemmeliyetçilik düzeyleri ile okul öncesi dönem çocuklarının mizaç özellikleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı; ebeveynlerin bilişsel esneklik ve mükemmeliyetçilik düzeyleri ile okul öncesi dönem çocuklarının mizaç özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu temel amaç çerçevesinde, ebeveynlerin bilişsel esneklik ve mükemmeliyetçilik düzeyleri ile okul öncesi dönem çocuklarının mizaç özelliklerinin çeşitli değişkenlere göre anlamlı düzeyde farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini İstanbul ilinin Anadolu yakasındaki 6 ilçede (Üsküdar, Ümraniye, Çekmeköy, Sancaktepe, Maltepe, Kadıköy) özel ve devlet anaokuluna ve ilkokulların anasınıflarına devam eden 3-6 yaş grubu 287 çocuk ve ebeveyni oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak `Demografik Bilgi Formu`, `Bilişsel Esneklik Envanteri`, `Frost Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği` ve `Çocuklar İçin Kısa Mizaç Ölçeği` kullanılmıştır. Veriler IBM SPSS Statistics 25 programı kullanılarak analiz edilmiştir.Verilerin çözümlenmesinde Kolmogorov-Smirnov Testi, Pearson Korelasyon Katsayısı Testi, Bağımsız Grup T Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ebeveynlerin bilişsel esneklik düzeyleri ile çocuklarının mizaç özellikleri arasında negatif yönlü anlamlı ilişki saptanmıştır. Ebeveynlerin mükemmeliyetçilik düzeyleri ile çocuklarının mizaç özellikleri arasında ise pozitif yönlü anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır. Ayrıca ebeveynlerin bilişsel esneklik düzeyleri ile mükemmeliyetçilik düzeyleri arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Ebeveynlerin bilişsel esneklik düzeyleri ve mükemmeliyetçilik düzeylerinin `çalışma durumuna, sahip olunan çocuk sayısına, eğitim durumuna ve içinde yetişilen coğrafi bölgeye` göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı saptanmıştır. Ebeveynlerin bilişsel esneklik düzeyleri yaşa göre anlamlı düzeyde farklılaşırken mükemmeliyetçilik düzeyleri yaşa göre anlamlı düzeyde farklılaşmamaktadır. Çocukların mizaç özellikleri ise cinsiyete, yaşa, anaokulu devam süresine, annenin yaşına ve çalışma durumuna, babanın çalışma durumuna, ailedeki çocuk sayısına, doğum sırasına, anne ve babanın eğitim durumuna, anne ve babanın içinde yetiştiği coğrafi bölgeye göre anlamlı düzeyde farklılaşmazken; devam edilen anaokulu türüne ve babanın yaşına göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır.Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Dönem, Mizaç, Ebeveyn, Bilişsel Esneklik, Mükemmeliyetçilik

The main aim of this study is to investigate the relationship between cognitive flexibility and perfectionism levels of parents and temperament characteristics of preschool children. Within the framework of this main aim, it was investigated whether the cognitive flexibility and perfectionism levels of parents and temperament characteristics of preschool children differed significantly according to various variables or not. In the study, a relational screening model was used. The sample of the study consisted of 287 children in the 3-6 age group attending private and public kindergartens and nursery classes of primary schools in 6 districts (Üsküdar, Ümraniye, Çekmeköy, Sancaktepe, Maltepe, Kadıköy) on the Anatolian side of Istanbul and their parents. In the study, the `Demographic Information Form,` `Cognitive Flexibility Inventory,` `Frost Multidimensional Perfectionism Scale,` and `Short Temperament Scale for Children` were used as data collection tools. The data were analyzed using IBM SPSS Statistics 25 program.The Kolmogorov-Smirnov test, Pearson's correlation coefficient test, independent samples t-test, and the one-way analysis of variance (ANOVA) were used to analyze the data. As a result of the study, a significant negative correlation was found between the cognitive flexibility levels of parents and the temperament characteristics of their children. There was a significant positive correlation between the perfectionism levels of parents and the temperament characteristics of their children. Furthermore, there was a significant negative correlation between the cognitive flexibility and perfectionism levels of parents. It was found that the cognitive flexibility and perfectionism levels of parents did not differ significantly according to the employment status, the number of children, educational status, and the geographical region in which they were raised. While the cognitive flexibility levels of parents differ significantly according to age, their perfectionism levels do not differ significantly according to age. While the temperament characteristics of children do not differ significantly according to gender, age, kindergarten attendance period, mother's age and employment status, father's employment status, the number of children in the family, birth order, the mother's and father's educational status, geographical region in which the mother and father were raised, they differ significantly according to the type of kindergarten attended and the father's age.Keywords: Preschool Period, Temperament, Parent, Cognitive Flexibility, Perfectionism