Katılım bankalarının yayınladığı finansal tabloların kullanıcılar açısından şeffaflığı üzerine araştırma ve öneriler

Abstract

Türkiye' deki katılım bankaları mevcut durumda TFRS'ye (Türkiye Finansal Raporlama Standartları) ve BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) düzenlemelerine uygun finansal tablolar hazırlayarak denetimden geçtikten sonra bu raporları üç ayda bir KAP (Kamu Aydınlatma Platformu) sistemi ile kamuoyuna açıklamaktadırlar. Ana ortakları yurtdışında olan bazı katılım bankaları da bu TFRS'ye uygun finansal tablolara ilave olarak IFRS'ye (Uluslararası Finansal Raporlama Standartları) uygun tabloları da altı ayda bir hazırlayarak kendi internet sitelerinde yayınlamaktadırlar ve ana ortaklarına göndermektedirler. Yapılan her iki uygulama diğer geleneksel faizli bankalar tarafından da bu şekilde yapılmaktadır. TFRS standartlarının IFRS standartlarından temelde farkı yoktur. TFRS standartları Türkiye yerel mevzuatı ve BDDK düzenlemeleri, yönetmelikleri çerçevesinde KGK tarafından Türkçeye çevrilerek hazırlanmış standartlardır. IFRS ve TFRS standartları İslami bankaların ya da ülkemizde kullanılan adı ile katılım bankalarının ürün ve muhasebe özelliklerine göre hazırlanmış standartlar değildir.Bu çalışma ile Türkiye'deki Katılım Bankalarının bu iki değişik raporlama yöntemine ilave olarak AAOIFI (Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions) muhasebe standartlarına uygun en az yılda bir kez Finansal tablolar ve dipnotlarını hazırlamaları ve bu raporları bağımsız denetimden geçtikten sonra KAP'ta duyurarak kamuoyu ile paylaşmaları önerilmektedir. AAOIFI muhasebe standartlarına uygun finansal tablolar hazırlanırken uygulanabilecek yaklaşım da bu çalışmada detaylı bir şekilde anlatılmıştır. Otuz iki adet AAOIFI muhasebe standartları özünde elli sekiz adet Faizsiz Finans (Fıkıh) standartlarını esas alarak hazırlanmış ve Katılım Bankacılığında uygulanan İslami prensiplerle çelişmemesi gereken standartlardır. Bu İslami prensiplere dayalı olarak hazırlanacak olan ve Kamu ile paylaşılacak olan Finansal tabloların Türkiye'de Katılım Bankalarının yatırımcılar, müşteriler, ortaklar ve çalışanlar nezdinde itibar ve güvenini artıracağı düşünülmektedir. Ayrıca farklı ülkelerde AAOIFI'ya göre finansal tablolar hazırlayan tüm İslami Finans kuruluşları ile uyumlaşma, birbirini daha şeffaf ve anlaşılır bir şekilde görebilme, faizsiz finans uygulamaları konusunda ve buna bağlı denetim sistemlerinde kurumsallaşma açısından da olumlu sonuçlar doğuracağı beklenmektedir. Bu artan güven ve itibar ile İslami finans sektörünün yaygın ve güçlü olduğu ülkelerden, katılım bankalarının yabancı para sukuk ihraçlarına yatırım yapmak için ülkemize uzun vadeli sukuk yatırımlarının artma olasılığının da yüksek olduğu tahmin edilmektedir. AAOIFI standartlarına uygun finansal tablo hazırlamanın diğer önemli bir faydası da ülkemizin İslami Finans Ülke endeksinde daha iyi seviyelere yükselmesinde etkin bir faktör olabileceğidir.

In Turkey, participation banks (Islamic Banks) prepare financial statements in compliance with TFRS (Turkish Financial Reporting Standards) and BRSA (Banking Regulation and Supervision Agency) regulations and they publish it in PDP (Public Disclosure Platform) on a quarterly basis after independent audit process.In addition to this TFRS complied financial statements, some participation banks, having their main shareholder abroad, prepare financial statements in compliance with IFRS (International Financial reporting Standards), publish it in their web sites and send it to their main shareholders in every sixth month. Both of these reporting methods are applied similarly by other conventional banks also. TFRS are not so different from IFRS. TFRS are prepared by KGK (Public Oversight, Accounting and Auditing Standards Authority) by translating into Turkish taking into consideration the local regulations and BRSA regulations. The features of Islamic products and characteristics of accounting for Islamic financial institutions are not taken into consideration while TFRS and IFRS are prepared.By this study, it is proposed that participation banks in Turkey, in addition to these two types of reporting, should prepare financial statements and disclosures in compliance with AAOIFI accounting standards at least once in a year. They should also share it publicly by publishing these reports in PDP after independent audit process. In this study, the methods that can be applied while preparing the financial statements in compliance with AAOIFI accounting standards is also explained in detail.32 AAOIFI accounting standards are prepared by taking into consideration the 58 sharia standards and these standards should not contradict with the Islamic principles applied in participation banking. It is expected that AAOIFI complied financial statements will improve the reputation and trust of participation banks in the eyes of all investors, clients, shareholders, employees. In addition, these reports will improve the integration, concordance, transparency of participation banks with all other Islamic financial institutions applying AAOIFI in other countries. This reporting will improve Islamic corporate culture and auditing according to Islamic standards.Through this increased reputation and transparency, it is predicted that long-term sukuk investors might come more to Turkey, from those countries where the Islamic Finance sector is wide spread and developed, to invest in foreign currency sukuk issued by participation banks. Another important advantage of preparing AAOIFI complied financial reports is that such reports may increase the ranking of Turkey in International Islamic Finance Country Index.