M. 1844-1845 (H. 1260-1261) tarihli 8400, 8401, 8402, 8403 numaralı Temettuat defterlerine göre Hüdâvendigâr eyaleti Kepsut kazası köylerinin sosyal ve ekonomik durumu

Abstract

XIX. yüzyıl dünyada yeni oluşumlar yüzyılı olarak görülmektedir. İşte Osmanlı Devleti ihtiyaç duyduğu vergiyi daha sağlıklı toplamak amacını gütmüştür. Ayrıca bu yeni oluşumlara ayak uydurabilmek için Tanzimat Fermanıyla birlikte siyasi, sosyal ve ekonomik alanlarda önemli atılımlar yapmıştır. Tanzimat dönemiyle başlayan uygulamaya göre H. 1256 (M. 1840) – H. 1260 – 1261 (M. 1844 -1845) yılları arasında herkesin her türlü malını, gelirini ve de devlete ödeyeceği vergi oranını tespit etmek amacıyla temettuât sayımları yapılmıştır. Sayımda elde edilen verileri kaydetmek amacıyla da kayıt defterleri tutulmuştur. Bu defterlere temettuât defterleri adı verilmiştir. Temettuât defterleri sadece bir mal-mülk ve gelirlerin kaydedildiği defterler değildir. Genel anlamda ekonomik zenginliğin tespit edilmesine yönelik bir çalışmadır. Unutulmaması gerekir ki tarih ilmi belgelere dayandığından ötürü elde edilen bilgiler aynı zamanda da sosyal tarih açısından da önemli veriler içermektedir.Bu çalışma Kepsut kazasına bağlı: Sarnıç, Esealanı, Gök, Kireç, Kumlu, Sebiller, İğciler, Beğceli, Naipler, Hamzacık, Süleler, Kavacık, Sayacık, Örenli, Mefteros, Umurlar, Şabanlar, Şabanlara tabi Veliler mahallesine ait H. 1260-1261 (M. 1844-1845) yıllarına ait Başbakanlık Osmanlı Arşivinde ML. VRD. TMT. d, 08400, 08401, 08402 ve 08403 katalog numarasıyla kayıtlı olan Hüdâvendigâr eyaleti Kepsut kazası köylerine ait temettuât defterlerini içermektedir. Aynı zamanda bazı köylerde yapılan saha araştırması hakkında elde edilen bilgilere de yer verilmiştir.Çalışmamız dört ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde araştırmanın temel amacı, temettuât defterlerinin önemi ve temettuât konusunda örnek çalışmalara değinilmiştir. İkinci bölümde Kepsut kazasının genel durumu ile ilgili bilgiler verilirken; tarihçesi, coğrafi, idari yapı, nüfus ve ekonomik yapı ile ilgili bilgiler yer almaktadır. Üçüncü bölümde M. 1844-1845 (H. 1260-1261) yıllarında Kepsut kazasına bağlı on yedi köy ve bir mahalle ele alınmıştır. Dördüncü bölümde ise M. 1844-1845'li (H. 1260-1261) yıllarında Kepsut kazasına bağlı bazı köylerin nüfusu ve meslek durumu ele alınmıştır. Bu kapsamda köylerin nüfus yapıları, ail eve sülale isimleri, şahıs isimleri, unvan ve lakaplar, kişilerin fiziksel özellikleri, mesleki ve ekonomik yapı, arazi kullanımı hububat arazisi ve hayvancılık ele alınmıştır. Sonuç kısmında ise defterlerin ortaya koyduğu bilgilere yer verilmiştir. Temettuât defterlerinin önemine vurgu yapılarak defterin incelenmesi sayesinde elde edilebilecek verilere dikkat çekilmiştir. Çalışmamızın ekler kısmına ise Kepsut kazası temettuât defterlerinin ilk sayfaları ve ML. VRD. TMT. D. 8400, 8401, 8402, 8403 katalog numarasıyla kayıtlı olan Hüdavendigâr eyaleti Kepsut kazasına tâbi on yedi köy ve bir mahalleye ait temettuât transkripsiyonu yapılarak sonlandırılmıştır.Anahtar Kelimeler: Tanzimat, Temettuât, Temettuât Defterleri, Kepsut Kazası, Kepsut Kazası Köyleri, Sosyal ve Ekonomik Yapı

19th century is regarded as the age of new reforms and developments around the world. That's why Ottoman Empire made significant progress in political, social and economical fields in order to adjust to these developments with the Tanzimat Edict. According to the regulation that started with the Tanzimat, income inventories were conducted to determine all citizens' goods, their income and the rate of the tax thay have to pay the government between the years 1844 and 1845. Inventory notebooks were kept to save the data obtained in the inventories. These notebooks were called `Temettuât Notebooks`. It is obvious that those notebooks are not simply kept for registering properties the citizens have and their income. It's a kind of study carried out for the assessments of economical wealth in general. It must not be forgotten that as the history is based on scientific documents,the information obtained consists of significant data in terms of social history.This study covers tetemettuât notebooks from H. 1260 – 1261 (G. 1844 - 1845) and registered in Prime Ministery Ottoman Archive with ML. VRD. TMT. d, 08400, 08401, 08402 and 08403 catalogue numbers,which belong to the villages of Kepsut in Hüdavendigar Vilayet such as Sarnıç, Esealanı, Gök, Kireç, Kumlu, Sebiller, İğciler, Beğceli, Naipler, Hamzacık, Süleler, Kavacık, Sayacık, Örenli, Mefteros, Umurlar, Şabanlar and Veliler Neighborhood of Şabanlar.The information collected in the field research in the villages was included in those inventory notebooks, as well.Our study consists of three parts. In the first part the significance and the preparation of the temettuât notebooks are included. The second part touches on some information about the history of Kepsut And the third part includes the transcription and the evaluation of the data in the inventory notebooks. Finally, we finish our study with a conclusion part.Keywords: The Tanzimat, Temettuât, Temettuât Notebooks, Kepsut District, The Villages of Kepsut, Socialand Economical Structure