Anadolu aleviliği ve Arap aleviliği(Nusayrılığın)siyasal tutum açısından karşılaştırılması: Hatay ve Tunceli örnekleri

Abstract

Alevilik, İslamiyet'in erken dönemlerinde ortaya çıkmış ve yüzyıllardır tartışıla gelen bir konu olmuştur. Günümüzde ise, üzerinde bir tanım birliği bulunmayan ve farklı kesimlerin kendi siyasal ve ideolojik çerçevesinden değerlendirdiği tartışmalı bir konu durumundadır. Örneğin, Aleviliği İslam'ın özgün bir yorumu olarak gören bir kesim olduğu kadar, onu Hıristiyanlıkla, Yahudilikle, Zerdüştlükle ve, Maniheizmle ilişkilendiren, din dışı gören, Ali'siz Alevilik gibi yorumlar getiren veya sadece bir yaşam biçimi ve kültür olarak algılayan kesimler de bulunmaktadır. Bu durum, Türkiye'nin toplumsal yapısını oluşturan önemli bir unsur olan Alevilik konusunda sosyoloji, ilahiyat ve siyaset bilimi gibi bilimler çerçevesinde gerçekleştirilecek yeni, ciddi ve objektif araştırmalara olan ihtiyacı ortaya koymaktadır.Bu çalışmada bu önemli ihtiyacı giderme yolunda küçük bir katkı sunmak amacıyla Arap Alevilerinin yoğun olarak yaşadığı Hatay ve Anadolu Alevilerinin yoğun olarak yaşadığı Tunceli illerinde yapılan bir alan araştırmasının önemli bulguları payla-şılmaktadır. Veriler anket yöntemiyle iki aylık bir uygulama süreci sonunda elde edilmiştir.Çalışma, beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, genel olarak çalışmanın amacı, yöntemi, sınırlılıkları ve siyasal tutum kavramı ele alınacaktır. İkinci bölümde Aleviliğin ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı ve tarihsel süreç içerisindeki gelişmeler kısaca irdelenmektedir.Üçüncü bölümde, Arap Aleviliği konusu; Arap Alevilerinin tarihi gelişimi, yaşayış özellikleri, siyasal tutumlar ve Türkiye'de yaşayan Arap Alevilerinin, Suriye, Lübnan ve Irak'ta yaşayan Alevilerle etkileşimleri incelenmektedir. Dördüncü bölümde Anadolu'da yaşayan diğer Aleviler (Türk, Kürt, Zaza), tarihi gelişimleri, yaşayış özellikleri, ibadetleri, ve siyasal tutumları bütün yönleriyle incelenmektedir. Çalışmanın beşinci bölümü ise, Hatay ve Tunceli illerinde yapılan alan araştırmaları neticesinde ortaya çıkan bulguların değerlendirmesinden oluşmaktadır.Anahtar Kelimeler; Alevilik, Arap Aleviliği, Anadolu Aleviliği, Siyasal Tutum

Alevism has risen in the early period of İslam and has been an issue which has been discussed through the ages. Nowadays, Alevism is an issue which has no an exact definition and is considered by different groups according to their political and ideological views. For instance, while some groups consider Alevism as an authentic interpration of Islam, some groups think that Alevism is bound to Christianity, Jewish, Zoroastrianism or Manichaeism even out of any religion. Some groups interpret Alevism without excellency Ali and consider Alevism as just a culture and life style. This case reveals the need of serious and objective research made by the sciences of sociolojy, theolojy and politics for Alevism which is an important aspect in the social structure of Turkey.This study consists of four sections. In the first section, the concept of Alevism is dealed in general and what the Alevism is, how is came up the development of Alevism through history were examined. In the second section, the concept of Arabian Alevism, the historical development of Arabian Alevis, life style of Arabian Alevis, political ideologies and the interactions of Arabian Alevis living in Turkey with the Alevis living in Syria, Lebanon and Iraq are examined. In the section three, the Alevis from other nations (Turkish, Kurdish and Zaza) in Turkey, the historical development, life style, worshiping and political views are deeply analyzed. The last section of the study consists of the analysis of the data acquired from the research made in Tunceli and Hatay.Key Words: Alevism, Arabian Alevism, Anatolian Alevism, Political View