Japon ve Mısır modernleşmesinin etkileşim süreci: Mustafa Kamil Paşa (1874-1908) örneği

Abstract

Japonya'nın modernleşme süreci 19. yüzyılın ikinci yarısında başlamış olmasına rağmen kısa zamanda hız kazanmıştır. Kırk yılı aşmayan bir süreçte Japonya, Avrupa devletleri ile yarışır hale gelmiş, Japonya'nın ilerlemesi diğer Asya ülkeleri ve müslüman toplumları için bir ilham kaynağına dönüşmüştür. Özellikle de 1904-1905 Rus-Japon Savaşı'nın Japonya'nın zaferiyle sonuçlanması tüm dünyada büyük yankı uyandırmış, Batı'nın sömürgeciliğinden bıkmış olan Doğu milletleri çözümü Japon modelinde aramaya başlamıştır. Bu dönemde tüm dünyada, Osmanlı coğrafyası da dahil olmak üzere, Japonya ile ilgili yazılan kitaplarda, gazete ve dergi makalelerinde artış olmuştur. Bu çalışma, 1874-1908 yılları arasında yaşamış olan Mısırlı gazeteci ve siyasetçi Mustafa Kamil Paşa'nın eserlerinden ve yazılarından yola çıkarak Japon ve Mısır modernleşmesinin etkileşim sürecini incelemeyi amaçlamaktadır. Öncelikle Japon modernleşmesi ele alınarak, neden Batı modernleşmesine bir alternatif olarak görüldüğü anlaşılmaya çalışılacaktır. Ardından Mısır'daki modernleşme girişimlerine değinilecek ve İngiliz işgaline karşı, Japonya'nın Mısırlılara bağımsızlık mücadelesinde nasıl ilham verdiği ele alınacaktır. Bu amaçla, Mustafa Kamil Paşa'nın Japonya üzerine yazmış olduğu kitabı başta olmak üzere, yayınlanmış olan makaleleri ve konuşmaları bu çalışmanın araştırma konuları arasında olacaktır.Anahtar Kelimeler: Japonya, Mısır, modernleşme, Mustafa Kamil Paşa, Rus-Japon Savaşı

Although the modernization process of Japan began in the second half of the 19th century, it gained momentum in a very short time. In a period less than forty years, Japan had the ability to compete with the European states, and Japan's progress turned into a source of inspiration for the other Asian countries and Muslim communities. Especially, Japan's victory in the Russo-Japanese War in 1904-1905 had great impacts worldwide, leading the Eastern societies that were tired of the Western colonialism to search for the solution in the Japanese model. During this period in all over the world, including the Ottoman geography, there was an increase in the books and in the newspaper and journal articles written on Japan. This study aims to examine the interaction process of the Japanese and Egyptian modernization, based on the works and writings by Mustafa Kamil Pasha, an Egyptian journalist and politician who lived in 1874-1908. First of all, the Japanese modernization will be discussed, trying to understand why it was considered as an alternative to the Western modernization. Afterwards, touching upon the modernization attempts in Egypt, the inspiration taken from Japan in the fight for independence against the British occupation will be analyzed. To this end, Mustafa Kamil Pasha's book on Japan in particular, and his published articles and speeches will be among the research topics of this study. Keywords: Japan, Egypt, modernization, Mustafa Kamil Pasha, Russo-Japanese War