ABD`nin Afrika`ya yönelik dış politikasında temel yaklaşımlar (2001-2016)

Abstract

Afrika ülkeleri, II. Dünya Savaşı'nın ardından sömürgelerin tasfiye edilmesi neticesinde bağımsızlıklarını kazanmış, Soğuk Savaş'ın ardından ise hızlı bir dönüşüm süreci içerisine girmişlerdir. Söz konusu süreç, kıtanın zengin yeraltı ve yerüstü kaynakları ve dinamizmi ile birleşince, Afrika kıtası uluslararası sistemdeki görünürlüğünü her geçen gün arttırmıştır. Birkaç yüzyıl öncesine kadar büyük devlet olmanın yolunun sömürge sahibi olmaktan geçtiğini düşünen ve bu zihniyet çerçevesinde küresel güç olma iddiasındaki devletler, hâlihazırda bu iddialarını sürdürebilmek için Afrika topraklarında nüfuz elde etmek gerektiğinin farkına varmışlardır. Kıtaya yönelik olarak ortaya çıkan bu farkındalık, Afrika'yı küresel siyaset unsurlarının ilgi odağı haline getirmiş ve birçok devletin Afrika politikalarını yeniden şekillendirmelerine neden olmuştur. Uluslararası siyasetin önde gelen güçlerinin Afrika'ya ilgisini arttırması, yeni-sömürgecilik kavramını ortaya çıkarmış ve kıtada etkili olmaya çalışan güçlerin sömürgeciliği çağdaş metotlarla yeniden diriltmeye çalıştığı hipotezinin ortaya konulmasına sebebiyet vermiştir. Günümüzde Afrika ülkeleri üzerinde nüfuz sahibi olmaya çalışan devletlerden birisi de ABD'dir. Yirminci yüzyılın ortalarına kadar Afrika ile olan ilişkilerini sınırlı tutan ABD, Soğuk Savaş rekabeti kapsamında kıtaya olan ilgisini arttırmış ve bu ilgi günümüze kadar sürmüştür. Başta enerji sektörü olmak üzere zengin yeraltı ve yerüstü kaynakları ile hammadde temini noktasında dikkatleri üzerine çeken Afrika kıtasının, Soğuk Savaş'ın ardından `küresel terörle mücadele` kavramının da ortaya çıkması ile ABD dış politikasındaki önemi giderek artmıştır. Bu tezde George W. Bush ve H. Barack Obama'nın başkanlıkları döneminde, ABD'nin Afrika'ya yönelik dış politikasındaki temel yaklaşımlar ele alınmaya çalışılacaktır. Bu çalışma ile varılmak istenen nokta ABD'nin Afrika'ya yönelik dış politikasında başkanların kişisel programlarından ziyade devlet aklının ön plana çıktığı, bu ülkenin kıtaya güvenlik ve enerji meselelerindeki endişeleri üzerinden yaklaştığı ve Çin başta olmak üzere kıtada etkinliğini arttıran diğer devletlerin 21. yüzyılın ilk çeyreğinin ardından ABD'nin Afrika kıtasındaki nüfuzunun gerilemesine neden olduğu argümanlarının tespitidir.

African countries have earned their independence as a result of colonial liquidation after World War II, and underwent a swift transformation after the Cold War. When merged with underground and aboveground treasures and dynamism of the continent, the process in question has started to increase the visibility of Africa in international system each passing day. Until a couple centuries ago, nations those thinking about that they need dominion to become a great nation and working to be a global power realized that they should have effect on Africa continent to keep their ideas alive. This awareness about the continent made Africa the center of interest of global politics and reshaped the politics of nations about Africa. Because the international powers has increasing their interests about Africa they started neocolonialism and caused of confession about resurrection of colonialism with modern methods. Nowadays, the USA is one of the countries which is trying to be influential on African countries. America had been keeping its relations limited with Africa until mid-20th century, but started to focus on Africa after the Cold War because of opportunity and this focus has survived until today. Importance of Africa continent getting attention with energy industry, at first, underground-aboveground resources and raw material procurement; for America is rising by `War on Terror (a.k.a. Global War on Terror)` shown up after Cold War. In this thesis, the matter at hand is USA's foreign policy about Africa in George W. Bush and H. Barack Obama's presidential term. The target to reach in this thesis is determination of arguments those prove that rising prominence of national interest rather than the personal interests of presidents on USA's foreign policies about Africa; convergence of America on Africa based on security and energy industry and because of increasing influence of nations, especially China, caused reducing in USA's influence on Africa after the 1st quarter of 21st century.