Ebubekir Celalî Divanı: Karşılaştırmalı metin-inceleme

Abstract

18. yüzyıl, divan şiiri geleneği için kendi sınırları içerisinde bir değişimdönemidir. Eski ile yeni arasında şairlerin tam anlamıyla var olma mücadelesiverdiği bu dönemde özellikle şiir alışılmış kalıplardan sıyrılmaya başlar. Şairlerin`kaside' gibi uzun formların beyit sayılarını kısalttıkları, alışılmış divan tertibinindışına çıktıkları görülür. Ayrıca şiirin konu alanı da genişler. Özellikle mahallîleşmeakımının etkisiyle gündelik hayattan sahnelerle birlikte dönemin eğlence ve gezintimekânları şiirde tüm canlılığıyla görülmeye başlar.18. yüzyılın ikinci yarısında yetişmiş şairler arasında yer alan EbubekirCelalî'nin şiirleri mahallîleşme akımının özelliklerini barındırır. İnce hayâllerle örülüve tüm orjinalitesini tekrara düşmeyen doğallığında barındıran bu şiirler aynızamanda 18. yüzyılın sonunda divan şiirinin geldiği noktayı da açıkça ortayakoymaktadır.Bu çalışmada Ebubekir Celalî Divanı öncelikle eski harflerden yeni harflereaktarılmış ve sonrasında divanın içerisinde yer alan anlatım unsurları divan şiirininkendisini yenilemesi noktasında tahlil edilmiştir.Anahtar Kelimeler: 18. yüzyıl divan şiiri, mahallîleşme akımı, Ebubekir Celalî,tarih düşürme sanatı, İstanbul.

For Divan poetry, the 18th C. is an era of constant change within the bordersof its own traditions. In this period of the constant conflict between the old and thenew styles, poetry starts to take a new shape freeing itself from the traditionalexpectations. The poets tend to shorten the very long poetical forms as odes, eulogiesand start to divert from Divan patterns. Moreover, they change their themes andwiden their points of interest. With the emergence of social realism (localizationmovement), the poetry of the time begins to reflect the local forms of entertainment,excursion places and other scenes from the daily life.Ebubekir Celali, who lived in the second half of the 18th. C., reflects all thesechanges in his poetry. His poetry carries a vital importance in showing the point thatDivan poetry reaches at this period as a canon and surpasses other poems with itsoriginality and keen power of imagination enriching the whole fibre of the text,never ending up with repetitions.This study transcribes Ebubekir Celali?s Divan from Arabic alphabet to Latinalphabet and analyses the poems in terms of their narrative characteristics andaspects reflecting the reformative trend of the 18th. C. Divan poetry.Keywords: 18th.C. Divan poetry, social realism (localization movement),Ebubekir Celali, historification, Istanbul.