Kapütülasyonların Osmanlı-Türk adli ve idari modernleşmesine etkisi

Abstract

Bu çalısmanın konusu kapitülasyonların Osmanlı-Türk adli ve idari modernlesmesiüzerindeki etkilerinin arastırılarak hukuksal perspektiften degerlendirilmesidir.Amacımız, kapitülasyonların bu süreçte sahip oldugu islevin somut verilerden yolaçıkarak, adli ve idari yapı üzerindeki etkilerini tespit etmektir. Bu minvalde bastadevletin siyasi ve idari yapısı olmak üzere kara ve deniz ticaret hukuku, sahsınhukuku, uluslararası hukuk, yabancılar ve vatandaslık hukuku, sigorta hukuku,toprak hukuku, ceza hukuku ve yargılama hukuku gibi hukukun bir çok alanındayasanan gelismeler incelenmistir. Ayrıca Osmanlı-Türk adli ve idariörgütlenmesinde, yönetim ilkelerinde, yasa yapma sürecinde, pozitif yasalara geçisteve mülkiyet iliskilerinde yasanan gelismeler ya da degisimlerde de kapitülasyonlarınetkileri arastırılmıstır. Dolayısıyla kapitülasyonlar ısıgında hukuki açıdan birmodernlesme sorgulaması yapılmıstır.Bu çalısma sonucunda ortaya çıkması beklenen veriler sayesinde, Osmanlı-Türkhukuk sistemindeki gelismelerin son iki asırdaki niteligi hakkında daha somut veteknik degerlendirmeler yapma imkanı olabilecektir. Ayrıca Türkiye'ye miras kalançesitli kurumların hukuksal temellerinin anlasılmasına katkı saglayacaktır.Çalısmada sosyal bilimler alanında yaygın olan, öncelikle konuyla dogrudan ilgilikuramsal çerçevenin olusturulması, daha sonra birincil ve ikincil kaynaklardanedinilen verilerin mukayeseli olarak degerlendirilmesi ve konunun özgün bilimselyanını olusturan örnek olay ve doküman incelemesi yöntemi kullanılmıstır.Anahtar Sözcükler: Kapitülasyonlar, Adli ve dari Modernlesme, UluslararasıHukuk, Yargılama Yetkisi, Yabancıların Hukuki Statüsü.

This study deals with the implications of capitulations from a legal perspective onthe modernisation of Ottoman-Turco Justice and Administrative System through Thepurpose is to identify these implications of capitulations through their functions andconcrete data. Thus, the relevant developments in many areas of law, such ascommercial law, marine commercial law, international law, law on foreigners andnationality law, insurance law, land law, criminal law and procedural law, areexamined. Furthermore, the implications of capitulations on the organisation ofOttoman-Turco justice and administrative system as well on the developments andchanges of administrative principles, legislation process, transformation to thepositive legal norms and ownership relationships are inspected. Consequently, in thelight of capitulations, a questioning of modernisation from a legal perspective isconducted.It is expected that through the outcome revealed by this study concrete and technicalevaluation of developments and changes occurred in the Ottoman-Turco legal systemwithin the last two centuries can be possible. Moreover, it is believed that the studywill contribute to the understating of many institutions passed to Turkey as theheritage of Ottoman Empire.In the course of the study, the method generally used in social sciences was engaged.Through this method a theoretical framework was adopted at the beginning,following which the data gathered from main and secondary sources wascomparatively evaluated. Many original documents and cases were also examined inthis course.Key words: Capitulations, Administrative and Judicial Modernisation, InternationalLaw, Jurisdiction, Legal status of Foreigners.