Filmsel anlatıda hayvan söylenleri: Harry Potter`da Zümrüdüanka

Abstract

Yaşamı boyunca insanoğlu, içinde bulunduğu ortamı hayvan ve bitkilerle paylaşmış, isteristemez bu değişik türdeki canlılarla doğrudan ya da dolaylı olarak ilişki içinde olmuştur.İnsana özgü olan bu özellik, onun geçirmiş olduğu evrim süresince hiç kaybolmamıştır.Hayvanlar ise, insanoğlunun benimseyip geliştirdiği söylenlerinde bitkilerden çok dahaetkin bir rol oynamış, kimi hayvanlar günümüzde çok sık karşılaştığımız türler olarak sıkçasöylenlerde yer almış, kimi hayvanlar da masalsı kimliklerini hiç terk etmeden dünyanın bellibaşlı söylenlerinde, çeşitli inançlarda yerini inatla korumuştur.Bu çalışmada ?Zümrüdüanka? olarak adlandırılan efsanevi kuş merkezcil bir öneme sahipolduğundan, bu bağlamda söz konusu söylensel kuşun yer aldığı ?Harry Potter veZümrüdüanka Yoldaşlığı? adlı filmin göstergebilimsel yöntemle çözümlemesi çalışmalarınageçmeden önce, başat söylenlerde çok sık yer almış olan hayvanlara ilişkin en önemlisöylenlerden örnekler verilmiş, doğu ve batı uygarlıklarına ilişkin söylenlerde de sözü edilenZümrüdüanka'nın tüm söylensel adları, adılları ve ulaştığı anlamsal değerleri incelenmiştir.Çalışmamızın bir anlamda hareket eksenini oluşturan Zümrüdüanka'nın adını da vermişolduğu ?Harry Potter ve Zümrüdüanka Yoldaşlığı? filminin çözümleme çalışmaları için öncefilmsel anlatı kavramı ve özellikleri ile filmsel anlatı kodları üzerinde durulmuştur. Filmin elealınan çözümleme çalışmalarında üç büyük kuramcı: Algirdas Julien Greimas, VladimirPropp ve Charles Sanders Peirce'in göstergebilimsel yöntemleri uygulanmıştır.Çalışmamızın ulaştığı bir takım veriler vardır:Söylensel hayvanların incelemelerinden sonra varılan sonuçlar aktarılırken Peirce'çıyöntemde anılan ?Üçüncüllük? ilkesine göre hareket edilmiştir.Özellikle, Propp'çu yaklaşımla yapılan incelemede filmin çağdaş bir masal olduğu ortayakonmuş, masalın biçimbilimine ilişkin 31 işlevin tamamına yakın bir bölümünün anlatıizlencesinde gözlenebilir olduğu ortaya çıkmıştır.Greimas'çı yaklaşımla, Propp'çu yaklaşımın birbirine yakın temeller içinde oluştuğugerçeği vurgulanarak, ?Zümrüdüanka? adlı efsanevi kuşun büyük anlamsal alanı içinde?Ölüm? ve ?Doğum? olarak adlandırılan iki büyük olgunun var olduğunu ve bu olguların?Yaşam? adlı süreç içinde tekrarlanmakta olduğu ortaya konmuştur. Bu, bir anlamda kendiküllerinden var olan, ?Yeniden Doğuş? u simgeleyen Zümrüdüanka Kuşu'nun ta kendisidir.Anahtar Sözcükler : Zümrüdüanka, Hayvan Söylenleri, Sihir, Büyü, Film Kimliği, FilmselAnlatı, Anlatı Kodları, Filmsel Olgu, Göstergebilim Yöntemleri, A. J. Greimas, C. S. Pierce,V. Propp.

Human beings have shared the environment they live in with the other means of livings suchas animals and plants. They have been in relationship with these various types of living beingseither directly or indirectly willingly or unwillingly their life long. This humanlycharacteristics has never disappeared in this evolution process of the human being.Animals, in myths composed by humans have taken a more effective role than plants.Some animals have often taken place in these myths as commonly seen types and someanimals have hold their own place obstinately in outstanding beliefs of the world withoutlosing their fictional identities.In this work, as the legendary bird `Phoenix? has a centripetal importance, withouttaking a step into the semiotic analysis of the `Harry Potter and the Phoenix Companion?; themost important examples have been given about the animals seen mostly in theses dominantmyths and the names, pronouns and semantically values of the Phoenix have been analyzed.The analysis of the Harry Potter and the Phoenix Companion which is named after thePhoenix that composes the movement axis of this work is based on the narrative film,properties and film narration codes. In this process of the narration, semiotic procedure of 3well-known theorists such as Algidras Julien Greimas, Vladimir Propp and Charles SandersPeirce?s is used.There are some results achieved while doing this study:While transferring the results after the analysis, the tertiary principle of Peirce isfollowed.Especially the analysis done according to the Propp approach, the film is put forth as acontemporary tale and while doing the narrative film, it is seen that, according to Propp?s 31functions in the morphology of tales, almost all functions overlap.It is highlighted that Propp and Greimas? approach seem alike and that the semanticfield of the legendary bird Phoenix and the concept `Death? and `Birth? reiterates in theprocess of `Life?. This, in a way, is the bird Phoenix itself which symbolizes the `Rebirth fromits own ashes.?Key words: Phoenix, Animal Myths, Magic, Film ID, Narrative Movie, Narrative Codes,Semiotic Methods, A.J. Greimas, C.S. Pierce, V. Propp.