Nâilî Sâlih Kenz-i Nesâyih (Metin-inceleme)

Abstract

Bu çalışmanın konusu İranlı Feridüddin-i Attâr'ın Pendnâme'sinin manzum şerhiniyapan Nâilî Sâlih (Nâilî-i Cedîd)'in 1877 tarihinde yayınlanan Kenz-i Nesâyih adlı eserinintranskripsiyonu ve tahlilidir.Amaç Kenz-i Nesâyih'i hem bir metin olarak günümüz Türkçesine kazandırmak,hem de içeriğinin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacak bir tahlil çalışması yapmaktır.Divan edebiyatına derinden ve uzun soluklu bir etki bırakan Pendnâme'nin pek çoktercüme ve şerhlerinden yalnızca biri olan Kenz-i Nesâyih, bir tasavvufî öğüt kitabı olarakele alınmış ve tahlili de bu perspektifle yapılmaya çalışılmıştır.On dokuzuncu yüzyılda kaleme alınan Kenz-i Nesâyih'te kullanılan dil vemazmunlar halen tasavvuf kültürünün yaşadığını ifade etmesi açısından önemlidir. Kenz-iNesâyih, tasavvufun sosyal hayattan kopuk bir münzevî yaşam alanına çekilmeye yahutitilmeye başlandığı bir dönemde, ?aktif bir iyi insan? olmanın mutasavvıfça bir tarifi olarakisimlendirilebilir.Bu çalışmanın amacı, bilimsel ve sanatsal bakımdan da desteklenen bir tasavvufîaltyapının mevcut olduğu Kenz-i Nesâyih aracılığıyla şiirin nasihat aracı olarak kullanıldığıeski kültürün güzel örneklerinden birini gün ışığına çıkarmaktır. Dinî öğelerin hâkimolduğu eserlere antipatiyle bakma önyargısının kırılmasına aracı olacağını tahmin ettiğimizbu çalışmanın, nesnel ve bilimsel bakış anlayışının derinleşmesine yardımcı olacağıkanaatindeyiz. Bu konuda yapılacak küçük bir katkı bile tarih-sanat bağımızı daha dagüçlendirecektir. Bu çalışmanın özetle amacı bu bağın doğru kurulmasına katkısağlamaktır.Anahtar Sözcükler: Kenz-i Nesâyih, Pendnâme, Nasihatnâme, Öğüt, Feridüddin-iAttâr, Nâilî Sâlih, Nâilî-i Cedîd, Tasavvuf.

The subject of this study is transcription and anlysis of Kenz-i Nesâyih of Nâilî Sâlih (Nâilî-iCedîd) which is published in 1877, the commentary of Faridüddin al-Attar?s Pendnâme.Objective is to bring Kenz-i Nesâyih (Secret Treasure of Advice) to modern Turkish andmeanwhile assist for a better understanding to it by making an analyze. Kenz-i Nesâyih isone of the numerous translations and commentaries of Pendnâme, which had a deep andperennial influence over Turkish classical literature. And this work considers the book as asufistic advice book and analysis is made by this perspective.As been written in nineteenth century, language and images used in Kenz-i Nesâyih provesthe continuity of the sufistic culture. Kenz-i Nesâyih can be called as a mystic description ofbeing an ?active and a good person? in an age which there were efforts to shove sufism to ahermitic area snapped from social life.With this work aim is to rake up Kenz-i Nesâyih, which has a sufistic backround supportedwith science and art, one of a valuable example of classical culture which uses poetry toadvice people. We suppose this work will help to overcome the prejudice of esteeming workswhich are build with religious items. And we believe this work will also assist to overcomeantipathy against this sort of works and deepen the scientific and objective viewpoint. Anycontribution in this matter will be worthy for strengthening the link between history and art.Briefly the objective of this work is to give some help to set up this link accurately.Key Words: Kenz-i Nesâyih, Pendnâme, Book of Advice, Counsel, Fariduddin al-Attâr, Nâilî Sâlih, Nâilî-i Cedîd, Sufism.