Kayalarda basma dayanımının don şartlarından etkilenmesi

Abstract

Kayaların yapısı donma-çözülmenin etkisiyle değişime uğramaktadır. Budeğişim kaya bloklarından hazırlanan numunelerin don sonrası basma dayanımlarıölçümlerinde artış ve azalma ile beliren değişken sonuçlarla gözlemlenmiştir.Donma-Çözülme etkisiyle basma dayanımları ölçümlerinin her zamanazalmayıp bazen yükselme göstermesi neticesinde kayaların dokularındaki olasıdeğişimler petrografik incelemelerle açıklanmaya çalışılmış ve bu amaçla ince kesittayinleri yapılmıştır.Yapılan çalışmalar sonucunda donma - çözülme sonrası mikroçatlaklardanoluşan boşluklarından bünyesine fazla su alan kaya numunelerinin rekristalizasyon(yeniden kristallenme) artışıyla basma dayanımları yükselmekte, mikroçatlaklardanoluşan boşluklarından bünyesine fazla su alamayan numunelerde ise tam tersine,düşmektedir.Anahtar Sözcükler: Basma Dayanımları, Donma-Çözülme, İnce KesitTayinleri, Petrografik İncelemeler, Mikroçatlaklar, Rekristalizasyon.

The structure of rocks is changed with the effect of freezing and thawing. Thischange has been observed during measurement of compressive strength after freezing onspecimens prepared from rock blocks, with decrease and increases in measured values.As the result of the fact that the increasing measurement values of compressivestrength with freezing and thawing effect is observed as well as decreasing values, thepossible changes on rock structure has been studied by petrographic observationssupported with thin sections determinations.As a result of these studies, the compressive strength of rock specimens thatreceive excessive water through microcracks formed by freezing and thawing, haveincreased due to increasing recrystallisation. The specimens that did not imbibeexcessive water have shown decreasing compressive strengths.Key Words: Compressive Strength, Freezing and Thawing, Thin SectionDeterminations, Petrographıc Observations, Recrystallisation, Microcracks.