Problemli internet kullanımının metakognisyonlar, olumsuz çocukluk çağı yaşantıları, aleksitimi ve dürtüsellik ile ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı alan yazında birbirinden farklı bağlamlarda incelenmiş olan; problemli internet kullanımı, metakognisyonlar, bilişsel dikkat kilitlenmesi sendromu (CAS), aleksitimi, dürtüsellik ve olumsuz çocukluk çağı yaşantıları kavramlarının izdüşümünü inceleyip aralarındaki ilişkilerin boyutlarını saptamaktır. Araştırmanın örneklemi farklı illerde yaşayan, yaşları 18-65 arasında değişen 315 kadın ve 210 erkek olmak üzere 525 kişiden oluşmaktadır. Araştırmada `Young İnternet Bağımlılık Ölçeği, Üstbiliş-30 Ölçeği, Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantılar Ölçeği, Barratt Dürtüsellik Ölçeği, Toronto Aleksitimi Ölçeği, Bilişsel Dikkat Kilitlenmesi Sendromu Ölçeği ve Sosyo-Demografik Bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler; SPSS paket programı ve AMOS V22 aracılığıyla çözümlenmiştir. Çalışmada demografik bilgilerin frekans dağılımları için betimsel analizler kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek için korelasyon analizi, değişkenlerin problemli internet kullanımının açıklamasına katkısını belirlemek için hiyerarşik regresyon analizi, değişkenlerin problemli internet kullanımı üzerindeki dolaylı etkilerini belirlemek için yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır.Araştırma sonucunda, katılımcıların problemli internet kullanımları ile dürtüsellik düzeyleri, metakognisyonları(üstbilişleri), aleksitimi düzeyleri ve bilişsel dikkat kilitlenmesi sendromu arasında anlamlı düzeyde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların problemli internet kullanımları ile olumsuz çocukluk çağı yaşantıları arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Ayrıca katılımcıların olumsuz çocukluk çağı yaşantıları ile dürtüsellik düzeyleri, metakognisyonları(üstbilişleri), aleksitimi düzeyleri ve bilişsel dikkat kilitlenmesi sendromu arasında anlamlı düzeyde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Bununla beraber aleksitimi ve dürtüsellik düzeyleri, metakognisyonlar(üstbilişler) ve bilişsel dikkat kilitlenmesi sendromunun; birlikte problemli internet kullanımının %34'ünü yordadığı saptanmıştır.

The aim of this study is to examine the projection of some concepts and relationships between them. These concepts which are problematic internet use, metacognition, cognitive attentional syndrome, alexithymia, impulsivity and adverse childhood events, have been examined in different contexts in the past literature. The sample of the relationships is consisted 525 people, 315 females and 210 males. The sample's age is distributed 18-65 who lives in different cities of Turkey. `Young Internet Addiction Scale, Metacognition Questionnaire-30 Scale, Adverse Childhood Events Scale, Barratt Impulsiveness Scale, Toronto Alexithymia Scale, Cognitive Attentional Syndrome-1 Scale and Socio-Demographic Information Form` were used in the study. The data obtained in the research has been analyzed through the SPSS package program and for the structural equation modeling AMOS V22 is used. In this study, descriptive analysis is used for frequency distributions of demoghrapic informations. Correlation analysis is used to examine the relationships between variables. Hierarchical regression analysis is used to determine the contribution of variables to the explanation of problematic internet use and structural equation modeling is used to determine indirect effects of variables on the problematic internet use.In conclusion, research results show that although there is not any significant relationship between the problematic internet use and participants' negative childhood experiences, there is a significant relationship between participants' problematic internet use and their impulsivity levels, metacognitions, alexithymia levels and cognitive attentional syndrome. In addition, correlation results also show that there is a significant relationship between participants' negative childhood experiences and their impulsivity levels, metacognitions, alexithymia levels and cognitive attentional syndrome. Finally regression analysis results indicate that there is positive effects of alexithymia and impulsivity levels, metacognitions and cognitive attentional syndrome on problematic internet use.